Monday, December 29, 2008

Бид хүслийнхээ төлөө зовдог...

Хүн гэдэг амьтан (Би амьтан гэчихлээ битгий уурлаарай) энэ хорвоод мэндэлчихээд хэдхэн хором амьдрахдаа ямар их зүйлийг хүсдэг юм бэ? Буддагийн сургаальд хүн хүслийнхээ төлөө зовдог амьтан гэж бичжэ. Олон талаас нь бодлоо. Эртний Монголчууд тэнэгийн дотор уужуу гэж ярьдаг байсан. Нээрээ юм боддоггүй хүн тэгвэл их сайхан амьдардаг байхнээ гэж би бодлоо. Хэсэг бичилгүй бодож байгаад ирлээ. Бас биш ч юм шиг мөн ч юм шиг. Нөгөө Хүрлээгийн эргэлзээ шиг л юм болоод байна л даа. Хүн гэхдээ хүслийнхээ төлөө шаналж зовж амьдардаг гэж яг үнэн юм байна. Бид энэ хорвоод нэг машин, солих хувцас, тохирсон хоолоо идээд өөр юм бодохгүй яваад байхад амьдраад л байна. Тэгсэн чинь хэн нэгэнд ухаангүй дурлана. Тэгээд нөгөөх нь тоохгүй бол сэтгэлээр унаад шанлана. Ер нь шат шатандаа юм аа. Хэн нэгэн хүний аав хүүдээ дугуй аваад өгчихвөл дугуйгүй хүүхэд аав, ээжээсээ дугуй нэхэж бүхнийг зовооно. Өсөх идэр насандаа чадахгүй зүйлээ мөрөөдөж чадаагүйгээсээ болоод насан туршдаа шанлана. Ер нь л бид юу хүснэ түүнийхээ төлөө л шаналдаг амьтан юм байна.
Ингээд бодохлоор тэгээд би хүсэхгүй, мөрөөдөхгүй юм бол хүн гэж байгаад яах юм бэ гэж бодогдох юм. Ийм болохоор хүсэлдээ хязгаар тавьж хүрч чадах зүйл ээ хүсч амьдаръя яаршиг зүгээр. Хэ хэ.
JD

Sunday, December 28, 2008

Блогчидтой таардагшт

Ойрд уулзаагүй. За даа нэг орой гэрт нь очих гэтэл алга болсон тэр өдрийг эс тооцвол ч (гэхдээ уулзаагүй урьдчилж утсаар ярьсан юм л даа) уулзаагүй байсан найз Билгээгийнхээ төрсөн өдөрт очив. Нөгөө нэг төмөр замын удирдах газрын хойно байдаг нэг гоё ногоон байшин. Напелион гэдэг газар хэ хэ. Тэгсэн харин мань хүний төрсөн өдөр дээр блог эрхэлдэг найзууд нь иржээ. Би ч нэг их удаагүй л дээ. Юутай ч баахан блогчидын дунд орсон чинь айлаа штээ. Таминээ цаана чинь блогчид гэдэг бас нэг өөр ертөнцийнхөн үүсчээ. Гоё юм аа. Би дараагийн төрсөн өдөртөө заавал блогчин найзуудаа урина аа: А м л а я. хэ хэ. Блогчид түм түм наслаг. Миний блогийг миний хүү цааш нь авч явна гээд бодхоор л хэ хэ. Тэнэг байна уу. хэ хэ.
JD

Tuesday, December 23, 2008

Үл мэдэх миний найз

Хүний амьдрал баян гэж ярьдаг нь үнэн юм аа. Маш олон хүнтэй тааралдаж танилцдаг байхад сүүлийн үед юм хөгжөөд таарахгүйгээр, гах барихгүйгээр танилцдаг, ярьдаг болчих юм. Сонин юм биш болжээ. Магадгүй 18 жилийн өмнө байсан бол солиорол гэх байсан байх. Харин одоо энэ бол энгийн нэгэн үзэгдэл болжээ. Миний үл мэдэх найзаа чамд шинэ оны мэнд хүргэе. (Цаана аа их учиртай богино бичлэг шүү. Хэ хэ. Мэдэх үл мэдхүүд нь бол сайн мэднэ гэж)
JD

Шинэ жил ба Хар нулимс. . .

Арван жилийн сурагч байхдаа Уран зохиолын хичээл дээр Цагаан сар ба Хар нулимс зохиолыг уншдаг байсан. Та бүхэн сайн санаж байгаа байх. Гэхдээ энэ зохиолыг тухайн үед нь уншиж хичээлдээ онц авч байсан бол штээ хэ хэ. За за энэ ч яахав. (Энэ зохиолын утгыг мэдэх хүмүүст миний бичих зүйл тэр утгаар нь биш зүгээр л нэрнээс нь л ишлэл авсан юм шүү)
Шинэ жил болоод ойрд хөл хөдөлгөөн ихтэй байна. Ажлынхаа заваар дэлгүүр орж шинэ жилийн бараа авах гэж гарсан биш бөглөрсөөр байгаад өдөр өнгөрчихлөө. Ямар ч их машин, ямар ч их хүн бэ. Бүгд л шинэ жилийн бэлэг, хувцас авсан хүмүүс. Уул нь энэ шинэ жил нээрээ баяр баярын дотроос хамгийн сайхан нь гэдэгтэй та санал нийлэх байх л даа. Гэхдээ манайхан баярыг дэндүүлээд байх шиг ээ. Нэг сонин жишээ байна. Жишээлбэл надад болсон явдал. Одоо ч гэсэн бас болж байна л даа.
Шинэ он гарах яг 15 хоногийн өмнөөс эхлэн би гэдэг хүн баахан шинэ жилд уригдана. Олон байгууллагын, хүрээллийн за тэгээд шалдар булдар ингэж явсаар нэг мэдэхэд 31 болж байгаа юм. Яг жинхэнэ баяр хийдэг 31-ний шөнө буюу он солигдох тэр мөчид ямар ч баяргүй зүгээр л нэг ядарсан ах ёууж байна. Учир нь аль эртнээс баярласны л гай. (Гэхдээ энэ явдал олон хүнд тохиолдож байгаа гэж би бодож байна хэ хэ. Эсвэл би ганцаараа тийм юм болов уу)
Зарим нэгэн залуус яаж ийгээд өр тавьж байгаад ч хамаагүй шинэ жилийг аятайхан өнгөрөөхийг хүсэх юм. Уул нь хүн болж төрсөн юм чинь нэгэн бодлын зөв ч бидний амьдрал нэгэн баяраар хэмжигддэг бил үү. Бас нэгэн асуулт. Юутай ч их л мөнгө урсаж байгаа харагдах юм. Албан бус тооцоогоор зөвхөн төрийн байгууллагад нэг жилийн шинэ жилээр 9 тэрбум орчим төгрөг зарлагддаг гэсэн шүү. Бас л тоо байгаа биз дээ аан. Ингээд бодохлоор бусад тоог нэмвэл бас л аан. Солиормоор.
Баярын хөлд үргэдэж Шинэ жил ба Хар нулимс болох олон гэр бүл байх юм. Яагаад энэ төр арга хэмжээ аваад энэ их хөрөнгийг зөв чиглүүлээд бүх нийтээр хэмнэлт хийлгэж болохгүй гэж. Үнэхээр ангийнх нь хүүхэд хамгийн сайхан юм өмсөөд найздаа гайхуулаад байвал авна гэж уйлдаг хүүхэд шиг амьдрал дээрээ хүн бүхэн л сайхан баярлах гэж хичээж байна. Сайхан баярыг сайхан энгийн байдлаар сайхан хийж бас болн биз дээ. Арай л их хөрөнгө урсаж байна. Нэг шөнийн дотор нэг байгууллага бараг бүтэн жилийнхээ бүх ажилчдын цалингаар наргиж байна.
2009 оны 01-р сарын 01. Амьдралын шинэ эхлэл. Ирэх жили бидний хувьд бүсээ чангалах жил гэсэн шүү. Эсвэл бид бүсээ чангалхаасаа өмнө сайн наргиж авах гээд байгаан болов уу.
За за бичсэн чинь сонин санагдчихлаа. Юутай ч сайхан баярлаарай. Хамгийн бага зардлаар, хамгийн их сэтгэл ханамжтайгаар шүү. Жинхэнэ баяр чинь 31-д юм билээ штээ уул нь.
JD

Sunday, December 14, 2008

Гадаа хүйтэн байна. . .

Гадаа их хүйтэн байна. Чи одоо мангар юм уу даа. Өвөл болж байна штээ. Хүйтэн байлгүй яадаг юм. Тэгээд халуун байх юм уу. Тийм ээ. Уучлаарай. Би буруу ярьчихлаа. . .
Би уул нь гада хүйтэн байна гэдгээр нь өвөл хүйтэн болдог гэдгийг мэддэггүй дээ хэлээгүй юм аа. Зүгээр л би ажлынхаа цонхоор Сүхбаатрын талбайг харж зогсохдоо талбай дээр яваа хэдэн даарсан хүүхдийг хараад л тэгж хэлсэн юм. Уул нь энэ хүүхдүүд төрсөн газартай, төрүүлсэн ээж, аавтай л байх. Мэдэхгүй юм даа. Хорвоо хатуу гэдэг тэгвэл хатуу хорвоогийн хатууг туулж яваа нь энэ юм болов уу. Энгийн нэгэн айлын хүүхэд ороолтгүй гүйгээд гарахад ээж нь алив миний хүү ороолтоо зүү гэж санаа тавьдаг. Эдэнд ороолт битгий хэл өмсөх хувцас нь ч зунаараа байх юм аа. Гадаа хүйтэн байна аа. (Санаа алдав)
Энэ гудамжинд хүйтэнд хөрч, халуунд халж хүний нүдэнд хог мэт харагдаж, хүний гарын шүүс болон өсч буй хүүхдүүд аль 90 оноос эхэлж бий болсон. Өнөөдөр тэдний түрүү нь Монголын гэмт хэргийн ертөнцөд цахиур хагалж байна. Тэдэнд хүнийг хайрлах сэтгэл гэж байдаггүй гэнэ. Арга ч үгүй биз дээ. Гадаа хүйтэн байгаа шиг дотор нь хүйтэрсэн байлгүй дээ. Бид хэнийг л бэлдээд байна даа. Хэдхэн жилийн дараа сааданд хүүхдийн чинь толгойг хэн нэгэн зүгээр л хагалчихвал нэг их гайхах хэрэггүй л байх. . . (Сайн дурын ажил бол яг ирээдүйг харж эднийг ийм зүйл хийлгэхгүй байхых нь төлөө байдаг юм. Гэвч бид хэзээ ч сайн дураараа нийгэмд үйлчилж үзээгүй. Энэ бол өөрийгөө болон нийгэмээ хамгаалж буй нэгэн хамгаалалт юм шүү)
JD

Tuesday, December 2, 2008

Тэд одоо хаана явна вэ?

Сайн байна уу найзуудаа. Ойрд уулзсангүй шүү. Ажил төрөл сайн л биз дээ. Эдийн засгийн хямралаас болоод ямарваа нэгэн асуудал үүсээгүй гэдэгт итгэж байна. Ойрд ажил ихтэй юм шиг үгүй ч юм шиг байлаа.
Надад нэг танил маань харин чи Глобал СЕО-ийнхоо тухай тэмдэглэл бичээч гээд эрт дээр үед захиалж байсан юм аа. Тэр маань гэнэт санаанд ороод тэгээд л заваараа бичиж сууна.
2007 оны 02-р сар. Анх Глобал СЕО нэвтрүүлгийн санаа гэнэт төрөн гарсан юм. Энэ санаагаа 2 цаасан дээр буулгууд АПУ компаны захирал Батсайхан ах дээр давхиж орсон юм. Батсайхан ах их дэмжсэн бөгөөд бид нар нилээд ярилцаад анхны нэрийг нь Глобал менежер гэж нэрлэхээр болоод гаднаас NTV ТВ-ийн хуучин захирал Габи ахыг одоогийн байгаа Ука (Одоо байгаа Уламбадрах штээ тэр үед менежер байсан санаж байна) захирал бас ирсэн санаж байна. Тэгээд олон талаас нь ярьж байгаад эхлээд багаа бүрдүүлэх хэрэгтэй юм байна гээд салсан юм. Ингээд бусад ажил энээ тэрээ гэж явсаар байгаад яг нэг жилийг ардаа орхисон юм. Яг тэр жил нь сайндаа ч биш ээ Глобал удирдагч дээд сургууль байгуулагдаж байсан юм. Тэгээд л удсан юм л даа. Яг жилийн дараа нь Глобал Удирдагч Сангийн дэргэд Глобал Удирдагч институт байгуулагдсан юм. Яг тэр үед хамгийн эхний ажил болох ТВ шоу хийе гэж ярилцаад олон удаа ярилцаж байж Глобал СЕО гэдэг нэрийг олсон юм.
Би гэртээ багийнхаа гишүүдийг урьж гарынхаа хоолыг хийж өгөөд яг тэр өдрөө Батсайхан захиралтай холбоо бариад гадаад явахаас нь өмнө багаар очиж саналаа дахин ярилцаж нэвтрүүлэгт ерөнхий ивээн тэтгэгчээр ажиллах гэрээг байгуулж авч байж билээ. Үнэхээр хүчтэй баг бүрдэж чадсан бөгөөд бид цагтай уралдан шинэ санаа, шилдэг шийдвэрүүдийг гаргаж байсан юм шүү.
Ийнхүү анх удаагаа Глобал СЕО нэвтрүүлэг эхлэх боломж бүрдэж байсан түүхтэй. За тэгээд ТВ-ээр зай завсаргүй гарч эхэлсэн дээ. Хэвлэлийн бага хурал хийгээд дэлхийн цалинг Монголд олгох буюу жилийн 50,000 ам долларын цалинг амлаж байхад олон хүн гайхаж байсан юм шүү. Та нар чадах уу ёстой л нөгөө амжих уу гээд л хамгийн дотны нөхөд маань хүртэл луйвар хийх гэж байна гэж ойлгож байж билээ. Хүн гэдэг ер нь их сонин шүү. Өөрийнх нь бодож байгаагүй зүйл гарч ирвэл тэрнийг худал гэж боддог юм билээ.
Олон залуу бүртгүүлсэн шүү. Хамгийн эхний удаа бид ивээн тэтгэгчидтэй хамтран ярилцлага хийж хүнээ шалгаж авсан юм. Нээрээ санаж байгаа дээрээ нэгэн нууцыг задлая. Хамгийн анхны санаа гарсны дараа би хамгийн анх удаа нэвтрүүлгийн ялагч Жадамбаатай (Хэ хэ надтай ижил нэртэй ядаж байхад) холбоо барьж нэвтрүүлэгт орох тухай санал авч байсан юм. Яг нэг жилийн дараа багаа бүрдүүлээд нэвтрүүлэгт орох уу гэж санал оруулахад орно гэдэг санал дээрээ байсан юм. Энэ дашрамд ялагч Жадамбаадаа баярлаж явдагаа хэлье.
Ярилцлагад маш олон хүн 2 өдөр дараалан орсон юм. Хөрөнгө оруулагчид хэрвээ үнэхээр чадалтай залуу олдохгүй бол нэвтрүүлэг хийхгүй гэж байсан. Бид ч яанаа гээдл үнэхээр их айж байсан юм. Азаар олон дундаас үнэхээр чадалтай Монголд болон гадаадад их сургууль төгссөн 16 залууг сонгон авсан юм даа.
За тэгээд үзсэн хүн бүр ямар ямар даалгавар биелүүлснийг сайн санаж байгаа биз дээ тээ. Харин хэн ч мэдэхгүй сониноос нь хуваалцъя.
Нэвтрүүлгийг цацсан UBS ТВ-ийн баг бүтнээрээ энэ нэвтрүүлэг оролцсон. Үнэхээр их хүч гаргасан шүү. Яг энэ үед UBS дээр манайхаас гадна 2 шоу явж байсан. Нэг нь нөгөө бодигийн шоу. Нөгөө нь нэг тэмээтэй аялдаг шоу байсан. Шоуны компьютер график, монтаж, найруулага гээд олон юм байсан шүү. Ер нь бол 2 сар хагас шоу хийгээд дууссаны дараа ТВ-ийн шоу менежер болчихдог юм билээ хэ хэ.
Олон хоног нойргүй хонож монтаж хийнэ. Миний хийнэ ч гэж юу байхав гэхдээ л хажууд нь эвшээгээл санаа хэлээд жов жув хийгээд суудаг байлаа штээ. Манай нэвтрүүлэгт олон шилдэг компани оролцсон шүү. Ямар сайндаа нэвтрүүлгийн төгсгөлд би нэрийг нь хэлэхэд бараг шүлэг болдог байсан. Жишээ нь нэг иймэрхүү.
Манай энэ удаагийн дугаарыг залуучууд маань АНУН компаны тансаг тавилгаар тохижуулсан Чингис хаан зочид буудлын тансаг оффисд Мобикомын утсаар холбогдож, Ulusnet-ийн интернэтээр дэлхий нийттэй холбогдож, Саммитийн компьютерийг ашиглан, Моннисийн машнаар үйлчлүүлэн амжилттай гүйцэтгэлээ гээд л. Одоо бараг мартах шахжээ.
Ингээд л явдаг байсан. За даа одоо эргээд харахад ялагчид бүгд хүссэн ажилдаа очиж чадсаны дээр Монголдоо анхны бизнес шоу болж чадсан шүү. Энэ шоуг хийж байхад нэг зүйлийг дотроо хүсч байсан юм. Алтан шонхор наадамд л шагнал авах юмсан гэж. Энэ удаад нээрээ манай шоуг сорих гэж байгаа гэсэн шүү манайхаан.
Эцэст бидэнтэй хамтран ажиллаж байсан компаниуд, Ерөнхий ивээн тэтгэгч, мөн нэвтрүүлгийн багийнхандаа та нартаа их баярлалаа бид чадсан шүү гэж хэлмээр байна аа. хэ хэ (Олон юм бичсэнгүй ээ залхуу хүрээд хэ хэ)
JD

Thursday, November 6, 2008

Заваараа. . .

Сайн уу блогчидоо. АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгууль нээрээ лаг болж байна аа. Та бүхэн мэдээж хальт ч болтугай хараа биз дээ. Тэр иргэд нь дэмжсэн хүн ь гарч байгаад ямар их аз жаргалтай байна аа. Гол нь сонгууль дуусаад маргаашнаас нь Засгийн газраа байгуулаад эхэлж байх юм. Үгүй мөн хурдтай юм аа. Гэтэл бидний байж байгаа царай. Ийм их хурд байхад хөгжихгүй гээд ч яах вэ дээ тээ. Атаархамаар. Гарч ирээд хэлж байгаа үг нь хүртэл үнэхээр бүх нийтэд хамаарсан үгнүүд хаяж байгаа харагдана билээ шүү цаад хар чинь хэ хэ.
Сониноос чиний ажил сайн уу. Та миний блогийг уншиж байгаа юм чинь яагаад надтай танилцаж харилцаж болохгүй гэж. Блог уншсан тоог харахаар давхардаж л байгаа л байх л даа гэхдээ л их тоо харагдах юм. Тэгээд нэг санал байна аа. Найзаа надруу и-мэйл бичээрэй. Би та нартай сайн танилцаж сайхан найзууд, сайн бизнесийн түншүүд болмоор байна. Миний и-мэйл хаяг маш энгийн: jaagii83@yahoo.com шүү.
Нээрээ сониноос www.pdi.mn гэсэн энэ сайтаар та бүхэн нэг ороод үзээрэй. За эргээд уулзая. Би одоо унтая даа цаг нилээн орой болжээ.
JD

Sunday, November 2, 2008

Нас хайрлая...

Би энэ бичлэгийг найз Эрдэнэболдын өгсөн сайтыг уншиж байгаад оллоо. Энэ хүний амьдралыг аврах ганцхан гарц байна. Чадхаараа цаг алдалгүй туслацгаая. Андуудаа. Блогчидоо блогтоо байрлуулаад олон хүн хүргээрэй....
Сайн байцгаана уу элэг нэгт монголчуудаа. Та бүхэнтэйгээ би энэ удаа өөрийн чадан ядан бичдэг уран бүтээлээрээ биш өөрийнхөө чин хүслийн гуйлтаар учирч байна.
Миний ханийн эгч Жуваа овогтой Чулуунцэцэг гэж одоо дөчин хоёрхон настай гурван хүүхэдтэй нөхрийн хамт амьдардаг эх хүн байдаг юм. Бид түүнийг цөмөөрөө Чука эгч хэмээн авгайлан дуудна. Чука эгч маань элэгний аюулт өвчин тусаад (В,С вирус) нилээд хэдэн жилийн нүүрийг үзэж байгаа юм. Бид эмчилгээ сувилгаа гэж явсаар Сингапурын нэгэн эмнэлэгтэй холбоо тогтоон элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаанд орох сайхан завшаан олдлоо. Хэдийгээр бид амьд донор олох гэж дор бүрнээ хичээн зүтгэсэн маань талаар болсонгүй. Үүний дотор миний хань энэ хавар өөрөө донор болохоор шийдэн эндээс (USA) нилээн эрсдэл гарган очсон боловч нарийн шинжилгээгээр эхнэрийн маань элэг дэндүү жижиг байгаа нь нотлогдсон тул донор болж чадсангүй. Одоо монголдоо байгаа болно.

Харин хамгийн бага дүү болох Жуваа овогтой Батдорж (Батаа) маань эхний шинжилгээгээр элэг нь өөхлөлттэй гэж гарсан боловч сүүлийн хоёр сарын уйгагүй хичээл зүтгэлийн хүчинд турсаар одоо донорт яг таарахаар болж бүх шинжилгээ юм нь гарчихаад байгаа юм. Энэ дүү маань мөн л хоёр охинтой өөрийн гэсэн амьдралтай хэдий ч эгчийнхээ амийг аврахсан гэсэн ариун хүсэлдээ хөтлөгдөн яваа билээ. Сингапурт хоёр зуун мянган доллароор хийгдэх энэ хагалгааны үнэ биднийг зовоосон асуудал болчихоод байгаа юмаа. Бид чадах ядах хэрээрээ цуглуулсаар байгаа боловч мөн л дутсаар байгаа нь үнэн. Та бүхэн өвчин болон өвчитний түүх, явц, донорын шинжилгээний хариу, мөн хандивийн дансанд цуглараад байгаа мөнгөн дүн зэрэгтэй танилцахыг хүсвэл
http://www.bataaj.blogspot.com гэсэн хаягаар орж энэ бүхэнтэй танилцахыг хүсэж байна. Уг сайт нь англи хэл дээр байгаа тул зарим нэг асуух зүйл байвал холбоо тогтоохыг хүсье.
Чука эгчийн маань нөхөр Ж.Оюунтөгс нь Гэмтэлийн эмнэлэгийн тархи нугасны тасгийн эмч хүн байдаг. Түүгээр эмчлүүлсэн мянга мянган өвчтөнүүд ч гэсэн тусламжийн гараа сунгаач гэж гуйж байна.
Монголчуудын маань амьдрал хичнээн хүнд байгааг, гэр бүл болгонд шахуу ямар нэгэн хэцүү асуудал байдгийг ойлгож байгаа ч гэсэн та бүхнийг сэтгэлийн гуйлтыг минь хүлээн авч чадлынхаа хэрээр энэ эгчид минь туслаач гэж чин сэтгэлээсээ гуйж байна. Бид мэдээж бага гэж чамлахгүй юм. Та бүхний сэтгэлийн цучил манай эгчийн хүүхдүүдэд нар болон гийх болтугай.
Дөрвөн настай балчирхан хүүгээ сургуульд орохыг нь харчих юмсан гэж наашаа харсан болгоныг “амьдралыг хайрлагч” хэмээн итгэж суугаа эгчид минь тусламжийн гараа сунганаа гэдэгт бид итгэж байна. Өвчин гэдэг хэлж ирдэггүй хийсэж ирдэг энэ зовлонг гатлан гарахад нь нэг burger-ийн үнэ ч байсан тус болохоор байна. Анхааран соёрхсон та бүхнийг мэхийн хүндэтгэе. Т.Бум-Эрдэнэ

Жич: Дээрхи
www.bataaj.blogspot.com юм уу эсвэл
' );
//-->\n
t_bumerdene@yahoo.com
' );
//-->

Энэ хаягийг спам-с хамгаалж байгаа бөгөөд та үзэхийн тулд JavaScript идэвхижүүлэх хэрэгтэй.
' );
//-->

гэсэн хаягаар холбоо барина уу.


Монгол дахь данс:ГОЛОМТ БАНК:
Төгрөгийн - 1601427123Валютын - 1601236210

болон дээрхи е-mail хаягаар хандана уу. Мөн дээрхи
www.bataaj.blogspot.com нь 41орны хэлээр хөрвүүлэгдэхээр болсон байгаа. Монголоор хараахан болоогүй ч орос хэл дээр хөрвөнө.

Сэтгэлийн дэм өгсөн хүмүүс
Энэ хаягийг спам-с хамгаалж байгаа бөгөөд та үзэхийн тулд JavaScript идэвхижүүлэх хэрэгтэй. ' ); //--> ?subject=Medeelel.COM" target=_self>
' );
//-->\n
batamon@singnet.com.sg
' );
//-->

Энэ хаягийг спам-с хамгаалж байгаа бөгөөд та үзэхийн тулд JavaScript идэвхижүүлэх хэрэгтэй.
' );
//-->

хаяг руу холбогдож бүртгүүлэхийг хүсэж байна.

Friday, October 31, 2008

Сайхан санагдаж байна...

Сайн уу найзуудаа. Ойрд ажил ихдээд удаагүй шүү. Зүгээр л хэсэг амарсан юм. Сониноос сонгууль гэдэг их ажил одоо хэр нь дуусаагүй л байна оо. Өнөөдөр нэг зав гаргаж байгаад миний бичлэгэнд уншигчдын өгсөн сэтгэгдэл, бичлэг энэ тэр гээд л баахан зүйлээ харлаа. Нөгөө хааяа нэг зав гархаараа гэрээ цэвэрлээд тэгсэн чинь нэг баахан хаяагдсан мартагдсан юм нь гарч ирээд л гоё байдаг шиг (Гэхдээ манайх тийм их хогтой биш шүү) санагдлаа. Олон сайхан найз нар маань сэтгэгдэл бичжээ. Зарим нэг нь ч бас дургүй хүн ч гарч ирж л байна. За тэгээд бүгдэд нь таалагдана ч гэж юу байхав. Тэгээд найзууддаа болон сэтгэгдэл бичсэн хүндэт уншигчиддаа маш их баярлалаа. Та бүхний энэ үгс чинь намайг блогоо харах, бичих урам өгч байдаг юм шүү.
За тэгээд сэтгэгдэлээ бичье ээ.
Сонгуулийн тухай нэгэн бичлэг дээр нэгэн уншигч маань чи ингэхэд өөрөө хэр сайн найз билээ гэж асуусан байна. Энэ бичлэгийн сэтгэгдэлийг ч би аль дээр л харсан л даа. Тэгээд бараг сар хэртэй нээрээ би хэр сайн найз байж чаддаг вэ гэж өөрөөсөө асуусан шүү. Бодлоо. Хэ хэ. Бодоод би нэг зүйл олсон. Би дотны гэх цөөхөн хэдэн найзтай юм байна. Гэхдээ дотны найзууд маань дотроо бас олон янз юм байна. Сүүлийн 4 жил бараг хэдхэн тооны найзтайгаа, найзынхаа асуудлыг ч бизнесийнхээ асуудлыг ч хуваалцдаг байжээ. Сайн найз байж чаддаг эсэхийг өөрөө хэлбэл сайн гэх байх. Харин энэ асуултыг би найз нараасаа асууя гэж шийдсэн шүү. Аймаар муу найз хэрвээ байвал сайн найз болох гэж зүтгэнэ ээ хэ хэ. Яагаад гэхээр хүн өөрийгөө хэзээ ч мэддэггүй штээ. Нөгөө дур эзнээ голохгүй гэдэг шиг.
За тэгээд олон хүн сэтгэгдэл бичжээ. Сүүлд нэг бичлэг уншлаа. Баянмонголын тухай санаа орсон. Нэг зүйл хэлэхэд хуулийнхаа төслийг энэ намрын хуулийн хэлэлцүүлэгт оруулахаар болсон шүү. Энэ ажлыг бол би үр дүн гэж харж байгаа. Ямар ч байсан би энэ ажлыг төгстөл зогсоно гэдэгт итгэлтэй байгаа. Ажил хийвэл дуустал давс хийвэл уустал гэдэг байх аа.
Сониноос сонгуульд өрсөлдсөн тухай мэдээлэл бас байгаа. Миний асуудал бол одоо хэр нь шийдэгдэдгүй ээ. Сонин гэвэл би найман хүний саналаар унаад байгаа. Тэгээд хор орсон гээд дахиад тоолох юм гэсэн. Надад бол сонин биш байна. Би нэг л зүйл харж байна. Би унасан даа баярлаж байгаа. Нэг үгээр хэлбэл би дүүрэгт дэвшсэн нь болсон. Энэ бол хамгийн анхан шатны нэгж. Нөгөө талдаа миний хувьд өөрийгөө дахиад 4-5 жил бэлдэж оюунаа цэнэглэх хэрэгтэй. Хүний төлөө ажиллах чадвартай болох хэрэгтэй. Хүний мөнгийг харахгүйгээр хүний эд хөрөнгийг завшихгүй болох хэрэгтэй гээд л олон асуудал гарсан. Хамгийн чухал нь нөгөө онигоо шиг би болоогүйн байна билээ. За тэгээд уншчихаад битгий хүн шоолоод байгаарай.
За ёстой зориг гаргаж бичлээ шүү хэ хэ. Нэг найз маань хэлсэн шт нээрээ. Чамтай уулзахгүйгээр блогийг чинь уншихад юу хийгээд яваад байгааг чинь харчих юм байна даа гэж. Нээрээ ч дэлгэрэнгүй бичээд байгаа юм шиг. Энэ ч яахав.
Ер нь бол олон сэтгэгдэл байдаг. Хааяа зарим нэгэн сэтгэгдэлийг уншаад сэтгэлээр унах үе гарах л юм даа. Саяхан нэг бичлэг хийсэн. Устгасан л даа гэхдээ. Нөгөө нэг секс гэж нэртэй. Гол нь нэрээр нь хүн татаад агуулга үзүүлэх гэж байсан. Агуулга нь бол өнөөдөр асуудал, маргааш хямрал болох салаад байгаа гэр бүлийн тухай л байсан юм. Ер нь бол хүнд сэдвийг хүндээр л хүлээж авдаг юм байна билээ. . .
Юутай ч энэ блог гэж сайхан зүйлийг нээсэн ухаантанд баярлалаа. Миний ертөнцөөр хааяа нэг аялдаг андууддаа баярлалаа. Олон жилийн дараа энэ бүх бичлэг сэтгэлгээний хэрээр өөрчлөгдөнө. Тэр болгоныг хамтдаа хуваалцаж хамтдаа байх та нартаа дахин дахин баярлалаа.
JD

Friday, October 24, 2008

Бялуу. . . (Шал тэнэг бичлэг)

Та минь ээ. Цаана чинь аймаар том бялууг хүмүүс хуваах гэж байна. Би тэр бялуугаа хуваах хутганийх нь ирийг харлаа. Аймаар иртэй хутга байна билээ. Тэр том бялууг хуваадаг хэдэн хутган дотроос нэг том хутга байна. Тэрнээс арай жижиг нэг хутга байна. Хэдэн хутганууд хоорондоо үзэж гардаг юм байна. Яг хутгаа бариад зүсдэг нь бас хэдэн гарууд байна. Тэгээд хувааж гардаг юм байна.
Зарим нэг нь санаандгүй байж байгаад том том хэлтэрхий авах юм. Зарим нэгнийх нь бялуу нь маш их кремтэй хэсэг дээр нь таарчих юм. Хувааж авсан хэсгээ амтархан идэх хэсэг байхад нөгөө нь их л голонгуй идэж байгаа харагдах юм. Энэ бялууг дөрвөн жилд нэг хуваадаг юм байна. Нэг их том хүний төрсөн өдөр болдог юм байна. Сонгууль гэсэн байх аа. Ер нь бол тэр төрсөн өдөрт уригдсан эрхэмүүд л цохьдог юм билээ. Тэр гарууд гэхдээ бялууны баярт явахаасаа өмнө гэрийнхэндээ би ирэхдээ тийм ч ихийг авч ирнэ. Ийм ч томыг авч ирнэ гээд л гардаг гэсэн хэ хэ. Уул нь аймаар л том бялуу юм билээ. Олон хүнд хувааж болохоор юм шиг л харагдсан. Тэгсэн чинь хэдхэн хүн л хуваагаад идчихдэг юм байна. (Уул нь олуулаа идсэн огтоно таргалдаг гэдэг дээ тээ)
Амьдралдаа хүн олон юм үздэг. Дээр үед жоохон байхад л хүмүүс бялуу хуваадаг энээ тэрээ гээд байдаг байсан. Юу юм болоо гэж боддог байсан чинь үнэхээр бялуу байдаг юм байна аа.
Хараад байх нь ээ хамгийн хэцүү гаруудад нь үртэс оногддог юм билээ. Бялуу хуваадаг ахтай сайн яриад бялуугаа хуваах ажилд нь туслаад байвал нөөц бялуунаасаа өгдөг гэжээлээ. хэ хэ. Монголоор дүүрэн л бялуучид. хэ хэ.
Зүгээр л ингэж бичмээр санагдаад бичлээ. Хэн нэгэнд атаархасан ч юм илүү дутуу хараагүй шүү. Гэнэт нэг ингэж зүйрлэвэл зүгээр ч юм шиг санагдсан. Нээрээ бодоод байхад ир нь хэдэн нэр дэвшигчид, хуваадаг хэд нь намын дарга нар юм шиг ээ. Харин бялууг нь санаж байгаа биз дээ тээ. За нэг иймэрхүү. (Сониноос энэ жилийн Сонгууль ахын төрсөн өдрийн бялууг хуваах их тулаанд олон жил хутгаа ирэлсэн нэгэн ах ялсан гэсэн. Гэхдээ тэр ахын хутга иртэй байсан эсэхэд олон хүн эргэлзээд байна билээ. Учир нь хутга нь байнга л иргүй байдаг байсан гэжээлээ. Бодвол иргүй хутгаар . . . хийсэн байх. хи хи. Ер нь бол хутгаа хаанаас авах нь их чухал байх аа. Энэ хутга лав дээр үед Оросоос орж ирсэн гэсэн. Монголд их удаж байгаа юм гэсэн. Сүүлийн үед харин аз болж барууны орноос, ер нь л энд тэндээс баахан хутга ирэх болж дээ. Олон газар сурч юм үзсэн ах нар л цүхнийхээ буланд хийгээд ирдэг юм шиг билээ. хэ хэ)
JD

Tuesday, October 7, 2008

Саваагүй нохой сарлуу хуцав. . .(Найруулаггүй тэмдэглэл)

Сайн уу найзуудаа. Та бүхний ажил, амьдрал сайн биз. Ойрдоо надад ингэж санагдаад байна уу. Эсвэл би ийм нэг мэдрэмж аваад байна уу. Нэг л их бухимдмаар ч юм шиг. Ажил ерөөсөө бүтэхгүй байгаа ч юм шиг санагдаад байх юм. Үнэн үү би ингээд байна уу. . . ? Аан. Хэ хэ.
За за надад л тийм байгаа байх тээ. Тэр яахав. Сониноос ойрд би нээрээ Орон нутгийн ИТХ-д нэр дэвшээд ёстой нэг үзэж байна аа. Ер нь бол манайхаан үзэхэд гэмгүй нэгэн зүйл байна шүү. Маш их зүйл мэдэрч байна. Бас мэдэж байна. Үнэхээр л тулгамдаж байгаа асуудлуудтай учирч байна. . . За тэр өрсөлдөгчидийн хувьд бол ярих юм байхгүй ээ. Булхиа хийдэг нь ч үнэн юм шиг байна аа. Энэ удаагийн орон нутаг дээр ч мөн адил хийгдэнэ л гэх юм. Арай үгүй байлгүй дээ гэж бодсон ч гэсэн л дотроо айж байна аа гэж хэ хэ.
Манай иргэд дотроо ёстой нэг нам намаараа аймаар хуваагджээ. Сонгууль болох бүрд нэг гэр бүл лав сард хоёр салдаг гэнэ. Ха ха. Тэгээд л нийлдэг юм байх аа. За тэгээд хөгшид чинь дотроо бас хуваагдаад үзэж гардаг юм байна оо. Ер нь далимдуулж мөнгө саах гэсэн баагийнууд бол ная байна аа. Хэрэг алга. Ямар сайндаа л нэг хөгшин ирээд л сонгууль хэцүү хэцүү гээд л ярьж гарна. Тэгээд өмнөх сонгуулиудад хэрхэн хүн гаргаснаа бас хар PR хийснээ ярина. Тэгж байснаа гадаа гараад эгч нь л дүүдээ туслая. Эгчийгээ цалинжуулаад авчих гэнэ. Хэ хэ.
Архичид өглөө очихоор штабийн үүдэнд сууж байна. Нэг баагий нь гүйж ирээд л би найзуудаа бүгдийг нь өгүүлэнэ. Шар тайлах юм өгчих гээд л. За даа ёстой нэг дарамт юм байна оо. Хэ хэ.
Сонгуульд өрсөлдсөнөөр харин би нэг сайн зүйл мэдэж авлаа. Би хэдэн найзтай вэ? Хэн хэн хэрэгтэй цагт минь хэрэгтэй байв гэдгийг нь л ёстой нэг мэдэж авч байна даа.
Дүүргийн иргэдийн хурал ер нь бол эрх хэмжээний хувьд их бага эрх мэдэлтэй байдаг. Тэр ч утгаараа хязгаарлагдмал хүрээнд ажилладаг. Гэхдээ л хийх ажил, шийдэх зүйл ихтэй юм аа. Би ямар ч л гэсэн нэг зүйл л мөрийн хөтөлбөртөө онцлож тусгалаа. Тэр бол иргэн бүрт олгогдох газрыг л хурдан шуурхай олгох тэр нөхцөлийг бүрдүүлэхэд нь л гэж. Би нэг их сайндаа бишээ газрын тухай хууоиар хуучнаар өрхийн хэрэглээний гэж байсан газрыг иргэн бүрт болгосон юм. Тэрнийг л хурдхан шийдээд иргэддээ хуваагаад өгчихвөл хэсэг айл ч гэсэн өөрийн гэсэн өмчтэй болох юм даа гэж бодож байна. Хараад байхад гарууд бол жинхэнэ үлгэр зохиодог юм байна. Амлаж байна аа ёстой нэг. Өмнөөс нь бөгс улайх юм. Өөрийнхөө асуудлыг шийдээгүй байж л хүний асуудал шийдэх гээд байгаа олон гар тэнд байна билээ шүү манайхаан. Ху нам манай дүүрэг дээр Үйлдвэрүүдийн үүдийг нээж өрх бүрт 30 сая төгрөг өгнө гэсэн шүү. Бас л аан. Сонгуулийн дараа шууд Хан-Уул дүүрэг шилжих иргэдийн тооч алсаан аан. Хэрвээ ялвал штээ.
Гэхдээ энэ сонгууль бол жинхэнэ сонгууль юм байна гэдгийг би одоо л улам ихээр мэдэрч байна. УИХ-ийн гишүүдээс хүсээд байдаг бүх хүсэлтийг биелүүлдэг эрхмүүд нь тэнд суудаг юм байна гэж. Тэгэхээр би уншигч найзаас юу хүсэх гээд байна гэхээр энэ сонгуульд л заавал оролцоорой. Найзуудаа за тэгээд сонгууль өгдөггүй хэсэг насны эрхмүүд байгаа штээ 30-40 насны бүгдийг нь чирээрэй. Заавал шүү. Ганцхан зүйл үнэхээр хоёр талууд гарч чадвал өглөө сэрэхэд чинь цонхыг чинт хаагаад байшин барихгүй байна. Дүүгийн чинь тоглоомийн тайлбай дээр байшин барчихгүй байна штээ. Нэг л жишээ нь.
Юутай я саваагүй нохой сарлуу хуцав гэдэг шиг би дэвшээд л явж байна. Гэхдээ миний дэвшсэн ганцхан шалтгаан бол түнэр харанхуйг би яасан харанхуй юм бэ гэж суухийн оронд нэг ширхэг лаа асаая, нөгөө талаас өнөөдрийнхөөс ихийг хийхийг хүсч байгаа болохоор би дүүргийг сонголоо. Дүүрэг бол Ардчилсан тогтолцооны хамгийн анхан шатны өөрөө удирдах байгууллагын нэгж юм. Би эндээс эхлэнэ ээ. Дэмжээрэй манайхаан.
JD

Monday, September 29, 2008

За байз тэд юу хийлээ. . . Аан хийсийн байна. . .

-Сонгох, эс сонгох эсэх нь таны эрх ч гэлээ ч та хотын хорт агаарт бөгшүүлэн, гэрийнхээ хаяанд хөглөрөх хогтой хөршлөн, шил шилээ даран сүндэрлэх төөрдөг байшингаар аялж, энхэл донхол замаар хараал урсган түгжрэн зогсохыг хүсвэл “үерхэлдээ үнэнч” байгаарай-

Сонгох, сонгогдох эрхтэй болсоор нийслэлчүүд нэлээд хугацааг ардаа үдлээ. Иргэдийн сонголтыг тээн эрх барьж байсан нийслэлийн удирдлагууд хотыг хэрхэн хөгжүүлэв. Улстөржсөн өнгө аястай сонсогдож байвал эгэл асуулт. Таны бодлоор Монгол Улсын ганцхан хот болон нийслэл Улаанбаатар хэрхэн хөгжиж байна?! Хэн нэгэн даргаас бус үүнийг уншигч нийслэлийн иргэн танаас асууя.
Олон давхар өндөр байшин барьж, өдрөөс өдөрт өнгө үзэмж нь сайжирч байна гэх дарга нарын жижүүрийн хариултыг хойш тавья. Өвлийн утаанд уушгаа утуулж, энхэл донхол замаар машиныхаа амортизатороо эвдсэн, хог нь хийсч нүүрэнд наалдчихдаг гудамжтай, нийтийн тээвэр суугаад хувцсаа халтартуулж, хоёр буудал газарт хорин минут, хоёр цаг явж байж хүрдэг замын түгжрэлийг бодохоор үзэн ядах сэтгэл өөрийнх эрхгүй төрнө.
1992 оноос бидний сонгосон, тэдний томилсон нийслэлийн удирдлагууд юу хийв. Амьдралд ахиц гарав уу.

Эхний сонголт буюу 1992-1996 он
МАХН ялалт байгуулав. Л.Энхбиш хотын мэрээс татгалзаж Ц.Баасанжав нийслэлийг удирдах болов. Хувийн хэвшлийн салбар дөнгөж үүсч, дэлгүүрийн лангуун дээр хөх давс, гоймон хоёроос өөр зүйл байдаггүй байсныг хэн хүнгүй хэлүүлэлтгүй мэднэ. Тэрбээр энэ үед хувьчлагдсан хүнсний дэлгүүрүүд найман нэр төрлийн бараа заавал зарах ёстой гэсэн захирамжийг үзэглэв.
Нийтийн тээвэрт явж байсан автобусууд жагсаалаас гарч, энэ салбар уналтад оров. Гэтэл Ц.Баасанжав өрсөлдөөнийг бий болгох үүднээс хувийн хэвшлийнхнийг энэ салбарт татан оролцуулав. Ингэснээр ажлын байр нэмэгдэж, олон хүн амьжиргааны эх үүсвэртэй болсон сайн талтай ч сүүдэртэй тал нь түүнээс дутахааргүй байв. Автобус компаниудад хөрөнгө оруулалт хийж, хуучирсан техникийг бага багаар шинэчлэх боломжтой байсан ч микро автобусыг нийтийн тээвэрт үйлчлэх зөвшөөрөл олгосон нь дампуурлын ирмэгт тулсан автобус компаниудын орлого микроавтобус руу чиглэж, дахин сэхэл авалгүйгээр бүрмөсөн сөхрүүлэхэд хүргэжээ. МАХН-ын нийслэлийн эрхийг барьж байсан эхний жил өрхийн сарын дундаж орлого 5158 төгрөг байсан бол зарлага нь 5468 төгрөг болж, иргэдийн орлого зарлагаасаа илүү гарах боломжгүй хэвээр байв. Энэ үеэр автобус компаниуд орлого бус зарлага гаргах болж, төсвийн мөнгөнөөс шимэгч болон хувирсан байна.

Дараагийн сонголт буюу 1996-2000 он
Нийслэлчүүдийн сонголт дахин МАХН руу чиглэв. Хэдийгээр энэ хугацаанд төрийн эрхийг Ардчилсан холбоо эсвэл барьж байсан ч нийслэлийг МАХН барьсан хэвээр байв. Тиймээс хотын мэр байсан Ц.Баасанжавыг нийслэлийн “парламент”-ын даргад дэвшүүлж, түүний оронд тухайн үеийн нийслэлийн Газрын харилцаа, үл хөдлөх хөрөнгийн бүртгэлийн албаны дарга байсан Ж.Наранцацралтыг хотын мэрт томилов. Энэ үед санхүүгийн хувьд хараат байсан нийслэлийг бие даалгасан нь Ж.Наранцацралтын томоохон шийдвэр гаргасан анхны алхам байв. Энэ шийдвэр нь тухайн үед 16 тэрбум төгрөгийн орлоготой байсан хотын төсвийг хоёр жилийн дараа 32 тэрбумаар тоологдоход хүргэж, хоёр дахин өсчээ. Хэдийгээр гадаад харилцаа хөгжиж Япон, Хятад, Өмнөд Солонгос, АНУ, Канад, Герман зэрэг улсын муж, хотуудтай харилцаа тогтоосон ч ядуурлын индекс 1996 онд 12,5, 1997 онд 18,5, 1998 онд урьд өмнө нь байгаагүй хэмжээнд хүрч 34,1 хувь болов. Ядуурлын эсрэг 1996-1998 онд 55,2-180,2 сая төгрөгийг зарцуулж байсан ямар ч үр дүнгүй арга хэмжээ болжээ.
1998 онд хотын мэр Ж.Наранцацралт Ерөнхий сайдаар томилогдож М.Энхболд нийслэлийн Засаг дарга болсноор хотын удирдлагыг МАХН мэдэлдээ оруулав. Энэ хугацаанд нийслэлийн хүн ам байнга өсч 760 мянгад хүрчээ. Харин хөрөнгө оруулалт 60231,9 сая төгрөг болж өсчээ. Гэсэн ч ажилгүйдлийн тоо буурсангүй. Харин 145,1 мянган өрхийн 43,5 хувийг ядуу өрх эзлэх болов. Харин ядууст зарцуулах хөрөнгийн хэмжээ мөн л 574,5 саяд хүрсэн байна. Үүнийг ядуусын тоо ихэссэн учраас ийм хэмжээний мөнгө зарцуулсан гэж үзвэл том эндүүрэл болно. Энэ жил нийгмийн халамжийн үйлчилгээнд өмнөх оноосоо ч цөөхөн хүн хамрагдсан байх юм. Ядуурал ийнхүү дээд цэгтээ хүрсэн нь ажилгүйдлийг бий болгосны зэрэгцээ, архидалт, биеэ үнэлэх явдал газар авахад нөлөөлжээ. Ганцхан жишээ хэлэхэд, 1999 онд гэхэд 70,5 мянган хүн эрүүлжүүлэгдэж байсан тухай нийслэлийн Статистикийн газраас гаргасан тоо байх юм. Энэхүү тогтворгүй байдал нийгэмд нөлөөлснөөр гэр бүл салалт олширч, түүний улмаас хараа хяналтгүй хүүхэд буюу “траншейны” гэсэн шинэ тодотголтой хүүхэд мянга орчимд хүрчээ. Иргэдийн хувьд хүндхэн байсан энэ үеэс эхлээд хотын хүн амын өсөлттэй уялдуулан ерөнхий төлөвлөгөөг гаргасан ч бүтэлгүйтэв.

Гурав дахь сонголт буюу 2000-2004
Мөн л МАХН. М.Энхболд улиран сонгогдсон энэ дөрвөн жилийг нийслэлийн хот төлөвлөлтийн бодлого бүрмөсөн алдагдаж, газар олголтод “зөвхөн мөнгөтэй хүнд үйлчилнэ” гэсэн зарчим тогтлоо.
Нийслэлийн эрх баригчид хотын ерөнхий төлөвлөгөөнд цэцэрлэгт хүрээлэн, зам, талбай, эмнэлэг, сургууль барих ёстой газрыг өөр зориулалтаар хувийн хэвшлийнхэнд олгож, газрын наймаа гаарсан. Нийслэлийн ИТХ-ын даргаар Н.Болормаа, Засаг даргаар М.Энхболд нар ажиллаж байх үед ердөө ч зохион байгуулалтгүй газар олгосноос нийслэлийн төвийн замыг өргөсгөх боломжгүй болж, түүнийг дагаад замын түгжрэлийг шийдэх боломжгүй болсон гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.
Нийслэлчүүдийн эрүүл мэндийн байдал ч дордож, хоол хүнсний бүтээгдэхүүнээс үүдсэн халдварт өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо өсч 2001 он гэхэд халдварт өвчнөөр 25 мянга 172 хүн өвчилжээ. Нийслэл хот өргөжихийн хэрээр гэмт хэрэг, садар самуун, архидалтын уурхай болсоныг ч статистик үзүүлэлтээс бас л харж болно. Баар, цэнгээний газрын тоо эрс нэмэгдсэнээр архидалтаас гадна биеэ үнэлэлт газар авч түүнээс үүдэн зөвхөн тэмбүү өвчнөөр гэхэд л 600 өвчилсөн байна. Гэхдээ энэ тоо зөвхөн төрийн өмчийн эмнэлэгт хандагсдын тоо гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.

Дөрөв дэх сонголт буюу 2004-2008
МАХН хэвээр, М.Энхболд ч хэвээр. 2004 оны орон нутгийн сонгуулиар МАХН нийслэлийн ИТХ-д 37 суудал авч үнэмлэхүй олонх болов. Байдал дээрдсэнгүй. Дээр дурдсан үзүүлэлтүүд буурах биш өсөв.
Хот хогондоо дарагдаж, устгасан гэхээсээ илүүтэй байгаа хогоо тоолдог болов. Агаарын бохирдол хэрээс хэтэрч, уушиг нь цоорхой хүүхэд төрж, амьсгалын замын халварт өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо урьд өмнө байгаагүйгээр өсөв. Нийслэлийн дундаж өрхийн орлого 2007 оны байдлаар 284 мянгад хүрсэн ч зарлага нь түүнээс хол давж 318 мянгад хүрчээ. Зохион байгуулалтгүй газар олгосноор өдрөөс өдөрт тэлж буй хот цахилгаан, дулаанаа хангаж чадахгүйд хүрч, чанаргүй орон сууцны тоо нэмэгдэж байгаа талаар иргэд шүүмжлэлтэй хандсаар байна. Харин хотын удирдлагууд энэхүү бухимдлаас үүдэн тавь дахь эх үүсвэр бий болгох арга зам хайсаар байгаа ч өнөөг хүртэл хөрөнгө оруулалтын асуудал шийдэгдэхгүй байсаар байна.

Тав дахь сонголт ямар байхыг та шийднэ
Энэ мэтээр МАХН-ын мэдэлд байсан нийслэл өнгөрсөн хугацаанд цаасан дээр буулгасан төлөвлөгөө нь хэрэгжих боломжгүй, иргэдийн эрүүл мэнд, эрүүл ахуйн үндсэн үзүүлэлт доогуур, агаарын бохирдол нь гамшгийн хэмжээнд хүртэл дээд цэгтээ хүрсэн хот болжээ. Ингээд бодохоор эхэнд асуусанчлан хөгжиж байна гэж хэлж чадах уу, иргэн та. Удахгүй болох орон нутгийн сонгуульд МАХН эрх мэдлээ өөртөө үлдээхээр “Шинэ Улаанбаатарын хөгжлийн төлөө” гэсэн уриатай оролцохоор болоод байгаа. Сонгох, эс сонгох эсэх нь таны эрх юм хойно. 20 жил удирдах эрхийг олгох эсэх нь таны дур. Сонголтыг хүндэтгэх нь ардчиллын зарчим. Гэлээ ч та хотын хорт агаарт бөгшүүлэн, гэрийнхээ хаяанд хөглөрөх хогтой хөршлөн, шил шилээ даран сүндэрлэх төөрдөг байшингаар аялж, энхэл донхол замаар хараал урсган түгжрэн зогсохыг хүсвэл “үерхэлдээ үнэнч” байгаарай.

JD

Monday, September 15, 2008

Баянмонгол орны хувь. . .

Өнгөрсөн сонгуулиар МАХН "Эх орны хишиг", АН "Эрдэнийн хувь", Харин нэр дэвшигч Лу. Болд "Баян Монгол корпораци" төслийг тус тус санаачилсан санагдана. Хэ хэ. Үнэхээр олон санаа гарсан ч нэг л эх үндэстэй буюу эх орны хэвлий дэх баялагийг хэрхэн хуваах тухай санаачлагууд байлаа. Эхний хоёр хэсэг бол яаж өгөхөө мэдээгүй зөвхөн санал авахийг л хүссэн. Харин Баян Монгол нилээн гаргалгаатай байсан шүү. Ийгээд сонгууль боллоо. Болсон чинь МАХН яллаа. Ялсан чинь ард түмэн бослоо. Боссон чинь буудчихлаа. Буудуулсан ньүхлээ. Бусад нь баригдлаа. АН удирдлагаа арчаагүй хэдэн лаларуудад алдлаа. Алдсан даруйдаа авсан АН нь ЗГ-т гар хөлөө хийлээ. Аргаа барсан гишүүд нь яахаа мэдэхгүй учраа олохгүй чихэлдэнэ.
Тэгсэн чинь яасан гэнэ үү нөгөө хамтарсан ЗГ-ийн гэрээнд нь АН-ийн "Эрдэнийн хувь" өгөх асуудал нь тусгагдаагүй бололтой. Ийгээд асуудал бахин босоод АН дотроо дахин хуваагдлаа.
Би бол ганцхан зүйл дээр л итгэж байна. Бид жинхэнэ утгаараа өгөгдөх Баянмонголийг л дэмжих хэрэгтэй болоод байна (http://www.bayanmongol.mn/). Ху намын нөхөд "Баян Монгол"-ийн төслийг ашиглан нэг корпораци байгуулах сураг гараад байдаг. Би бол ирэгн байнгын хувь эзэмшдэг л байх ёстой гэж үзээд байгаа. Харин нөгөө хэд бол нэг удаагийн олголтоор тогтмол сая ч юм уу сая таван зуу ч юм уу өгөөд үлдсэн ашгаа хуу татах гээд байх юм.
Харин үүний оронд корпораци ашигтай л ажиллаж байвал ашигаас хамаарч хувьцаа эзэмшигчийн ашиг нь нэмэгдэж байдаг л баймаар байна. Юутай ч энэ их баялаг хуваарилагдах асуудал бол тодорхой болж байна. Харин яаж вэ гэдэг дээр л жинхэнэ алалцах хэрэгтэй болоод байна даа Монголчуудаа.
Нэрний хувьд гэвэл Эх орны хишиг гэчих гээд айлгаад байна гэнэ ээ намын нөхөд. Тэгвэл Баян Монгол орны хувь гэвэл гурвуулаа багтаад байх юм хэ хэ. 2012 онд альаль нь л өгсөн гээд явна биз. Харин иргэд бид л баян байвал болчийшдээ.
JD

Sunday, September 14, 2008

Жинхэнэ сонгууль. . .

Арай гэж нэг УИХ-ын сонгууль дуусаад жаахан амс хийгээд байж байтал залгаад шууд л орон нутгийн сонгууль гэгч нэгэн сонгууль эхлэх гэж байна. Логикийн хувьд бол иргэдэд үнэхээр чухал гэж хэлж болох сонгууль нь бол энэ сонгууль буюу орон нутгийн сонгууль юм шүү. Бид энэ зүйлийг сайн мэддэггүй, бас тоодоггүйгээсээ болоод орон нутагт жишээ нь хамгийн олон ах дүүтэй нь нутгийн удирдлагыг гартаа авна. Энэ нь даамжирсаар сүүлдээ бүр газар авчээ. Монгол улс 21 аймагтай аймаг бүр сонин ч гэмээр 45-50 км дотор нэг нэг сумтай байх юм. Хэ хэ. Тэгээд тэр суман дээр нь очихоор 1500 - 2000 хүн амтай байх юм. Сургуульд нь хүүхэд сурах нь их ховор. Ихэнх нь аймаг сууна. Эмнэлэгт нь хүн хэвтэхгүй аймагт эмчлүүлэнэ. За тэгээд тамгын газар гэж нэг сайхан байшин л байна доо. Суман дээр уртаашаа хоёр дэлгүүр байх юм. Нэг нь Засаг даргынх, нөгөө нь ИТХ-ын даргынх. Ядаж байхад нөгөө хоёр ах дүү хоёр гэж байгаа. (Ер нь бол хөдөөд бизнес хөгжүүлэнэ гээд бөөн төсөл явдгийн холын сумдаа л юу юм бэ гэхээс бусад газраа бол худалдан авагч байхгүй болхоор нэг, хоёр томхон дэлгүүр л хэрэгцээг нь хангадаг юм байна хэ хэ)
Ингэж төсөв үрхээр өөр нэгэн ойр сумтай нэгтгье гэхээр сумын Засаг ноён, ИТХ-ын дарга хоёр та бидний дал наян жил ажилласан, амьдарсан нутгийг нэгтгэх гэж байна энэ хажуу дайсны сумтай гэх маягийн сурталчилгаа хийгээд л нөгөө хэд нь цус нь хөөрөөд юун нэгдэх. Ийм л байх юм даа.
Сумын төвөөс аймаг орж соёлын шоконд ороод удалгүй хот орж дахин соёлын шоконд ороод учраа олохгүй яваа энэ олон Монголчуудад орон нутгийн сонгуулийг ойлгох сөхөө ч алга байгаа. Аргайгүй дээ. Уул иргэн бид баяжаад ядаж ходоод өлсдөггүй, автобус унаандаа санаа зовдоггүй болох яг тэр цагт л энэ сонгууль жинхэнэ утгаараа болох юм шиг ээ.
Орон нутгийн сонгуулийн өглөө эмээ, өвөө эртлэн босоод хамгийн гоё хувцасаа өмсөөд хар хурдаараа сонгууль өгөхөөр гарч одно. Хүн нь чухал биш гагцхүү өөрийг ньөдий зэрэгт хүргэсэн Ху намдаа саналаа өгнө. Гэтэл санал өгсөн ах бол гарч ирээд энэ хэдэн газар за тэгээд дүүргийн бүхий л асуудлыг за нэг янзлана даа аан. Ха ха.
Ийм нэгэн сонгууль удахгүй болох гэж байна. Бид одоо энэ цагаасааа салж орон нутгийн сонгуульдаа л идэвхитэй оролцох юмсан даа.
JD

Saturday, September 6, 2008

Алуурчин...

Яг одоо Улаанбаатар хотод, Монгол улсад шөнийн 01:15 болж байна. Ойролцоогоор 15 минутын өмнө гэнэт Tsendenkhuu Buuveibaatar гэдэг хаяг (baavai9914 гэж байсан. хаяг нь) орж ирлээ. Бандийн шоо минь ална шүү гээд эхэллээ. Би ч дотроо пал гээд л явчихлаа. Эхлээд гайхаад Чи наад үгнийхээ утгыг мэдэх үү гээд бичлээ. Ална шүү л гэж байх юм. Бүр гайхаад дотроо сонин сонин юм бодоод л дахиад л би ажилтай байна гэх мэтчилэн үзлээ. Ингээд баахан намайг ална гэж занал хийлсэн нэг баагийтай чаталлаа. Тэгсэн харин жолооч нэг баагийтай намайг андуурсан болоод явчихлаа. Хэ хэ. Сонин байгаа биз. Уул нь тэр хүнийг ээж нь анх хэлд ороод хамаагүй үг хэлэхэд нь энэ үгийг хэлж болохгүй гэдгийг зааж өгөөгүй бололтой.
Юутай ч хэсэг хугацаанд тэр хүн андуурсан юм уу бүү мэд баахан л сонин боллоо. Хэн нэгэн хүнд та эвгүй үг хэлэх гэж байгаа бол тэр үгээ өөртөө нэг хандаад хэлээд үзээрэй гэж. . .
JD

Төгс гэдэг үг өөрөө бас төгс биш. . .

Хэ хэ. Ойлгоход бас л хэцүү сонсогдож байгаа биз дээ тээ. Төгс гэдэг үгийн утгыг хайх юм бол үүнээс өөр сонголт байхгүй гэж ойглгогдох буюу эцсийн хувилбар гэж байгаа мэт. Тэгтэл нэгэн зүйрлэл байх юм онолыг давсан онол гарч ирвэл тэр онол хүчингүй болдог гэж. Тэгвэл энэ төгс гэдэг үгийг давсан өөр нэгэн хувилбар гарч ирвэл энэ үгийн мөн чанар алдагдана. Эсвэл энэ үгийн утга нь хоёрдугаарт жагсана.
Ардчилсан нам ЗГ-т орж хамтарсан ЗГ байгуулана гэнэ. Хоёр хуваагджээ. Тэд өөр өөрсдийнхөө тайлбарыг төгс мэтээр ойлгож чадхаараа л тайлбарлах гэж байгаа харагдах юм. Хэ хэ. Сонсохоор нээрээ ч аль алиных нь зөв юм шиг байх юм. Ху нам биднийг ашиглаад л хаяна. Бид сөрөг хүчин байх хэрэгтэй гэж. Нөгөө нэг нь үгүй ээ үнэдсний эрх ашиг гэж. Тэгсэн чинь дам ярихнээ АН дотроо хагарч нэгдэхгүй гэж байгаа нь ерөнхийлөгчийн хатгаас. Хэрвээ нэгдвэл ерөнхийлөгч унах юм байх. Хэ хэ. Нэгдвэл С. Баярт ашигтай юм байх аа. Алчхийн байна доо. Ёстой л нөгөө Цэнддоо гуайн бичдэгээр юу хийээд яасан чинь яачихваа буюу чулуу шидсэн, чулуудуулсан. Буудсан чинь буудуулсан тэгсэн чинь алтан медаль авсан. Тэгтэл харин тангарагаа өргөсөн хэ хэ. Учраа олхоо байлаа. Хаашаа ч хараад байгаагаа мэдэхээ байлаа гэдэг шиг. Яг үүнтэй ижилхэнээр хүмүүн бидний амьдрал үргэлжилж байх юм. Бид мөн л тэдний адил өөр өөрсдийнхөөрөө энэ амьдралд хандаж, мөн тайлбарлаж, бас тэмцэх юм.
Төгс гэдэг зүйлийг хайх гэдэг нь утгагүй юм байна. Ерөөсөө төгс гэдэг зүйлийг хайхын оронд аль тохирох хувилбарыг нь хэрэглэх нь чухал юм шиг ээ.
Миний энэ бичээд байгаа маань ч гэсэн өөрөө ер нь утгагүй төгс биш зүйл юм аа. Эргүүтсэн юм шиг энэ улсад төгс зүйлийг биш зүгээр л бидэнд тохирох тэр зүйлийг л хийгээд өгөөч. (Энийг тэгээд хэн ч уншаад хэн ч хийхийн шаал төгс биш зүйл хийж байх юм даа би ч гэсэн)
JD

Thursday, August 28, 2008

Баян Монголын Баян Монголчууд (Найруулаггүй сэтгэгдэл)

...Алтан амиараа дэнчин тавьж хамгаалж ирсэн болхоор ч тэр үү. Эсвэл үнэхээр хайртайдаа ч тэр үү. Монголчууд бид төрсөн нутаг, эх орноо чин сэтгэлээсээ хайрлаж, хамгаалж явдаг юм. Уул нь төрөөс үзүүлээд байгаа дэмжлэг, амьдраад байгаа орчноо хархаар хайр хүрээд байхаар зүйл нэг их харагдахгүй юм. Яахав би ингээд хэлчихвэл хэн нэгэн хүний дургүйг хүргэх л байх л даа. Яагаад би ингэж бичиж байгааг зарим нэгэн этгээд нь ч гадарлаж л байгаа. Харин зарим нэг нь ч огт төсөөлөх ч үгүй байгаа нь тодорхой. Ийгээд би юунд ингэх болсноо хүүрнэн өгүүлье.
Нэгдүгээр үзэгдэл:
Би анх нэгдүгээр ангид ордог тэр жил анх Ардчилал гэдэг энэ сайхан нийгэм үүссэн юм. Яг энэ мөчтэй зэрэгцэн миний бие бас өсөж байсан үе л дээ. Картын бараа гэж нэгэн зүйл эхэлж хүн бүхэнд айлын тоогоор гурил будаа авдаг байлаа. Яахав дээ шилжилтийн үе болоод ч тэр үү тарчиг байсан. Яг энэ мөчид буюу энэ үеийн хүүхдүүд одоо эргээд харахад бүгд ижилхэн нуруутай ер нь л намхан талын хүмүүс их байдаг нь бид их эргэлтийн золиос болсны шинж юм болов уу гэж миний бие дүгнэнэ. (Яагаад гэхээр тэр үед хоол нь гурил, мах, давс л байсан юм. Витамин гэдэг чинь мэдэхгүй нэгэн хэллэг байлаа штээ хэ хэ)
Хоёрдугаар үзэгдэл:
Ийгээд сургуульдаа сураад овоо хоёрдугаар ангиа төгсөх гэж байсан яг тэр жил юмдаг. Гэнэт Монгол бичиг үзэхгүй л бол болохгүй гээд манай ангийн хэдэн хүүхдийг хоморголон шинэ анги үүсгээд тэгээд зогсохгүй шууд дөрөвдүгээр ангид оруулаад хаядаг байгаа. За ёстой нэг элэгийн юм болсон доо. Ёстой нөгөө АСИ-ийн хэлдгээр боловсролын тероризмд өртсөн нь тэрээ. Хэ хэ. Ангийнхаа найзтай зүгээр нэг ширээнд сууж байгаад л жилийн дотор анги дэвшсэнээс болоод ах дүү болж байлаа штээ хэ хэ. Тэгээд абу ирэв. Сабу абаб гээд л хэ хэ.
Гуравдугаар үзэгдэл:
Ийгээд тавдугаар ангидаа ороод овоо явж байсан чинь гэнэт Англи хэл үзэхгүй л бол үхэр тэнэг гээд Англи хэлний багш Америкаас ирлээ. Нэг өндөр Орос шиг нөхөр ирээд А, В, С гээд л зааж гарлаа. Овоо сурлаа. Нөгөөх чинь харин жил болоод дараа жил ирдэггүй ээ. Тэгсэн дахиад нэг багш ирээд дахиад л нөгөө багшийн заасан хичээлийг заалаа. Хэ хэ. Дахиад л суулаа. сурлаа. Хоёр удаа үсэглэлийн баяр хийдэг байгаа. Хэ хэ. Долдугаар ангид ордог тэр жил юм даа нөгөө багш бас л байдаггүй ээ. Хэ хэ. Дахиад нэг Ази царайтай эрлийз нэг гар ирсэн. Тэгсэн дахиад үсэг заасан гээд бод доо. Ёоо. Больж үхье. Дахиад суухгүй гээд орос хэлний групт орлоо. Ийгээд арван жилдээ орос ч үгүй. Англи ч үгүй төгслөөдөө.
Дөрөвдүгээр үзэгдэл:
Их сургуульд орлоо. Тэр жил яагаад ч бүү мэд ер нь л нийтээрээ хуулийн сургууль, эдийн засгийн сургуульд ордог байлаа штээ. Би ч яахав бусдын жишгээр Хуулийн сургуульд орж дөрвөн жил сураад ажилгүй олон хуульдийн нэг нь болж төгссөн юм даа. Яахав дээ надаас өөр аятайхан сэргэлэн ч юм уу, эсвэл ухаантай. Эсвэл хичээлдээ сайн хүүхэд байсан бол ажилд орчих л байсан байх л даа. Даанч би чадаагүй.
Тавдугаар үзэгдэл:
Сургууль төгсдөг яг тэр жил харин сонгууль болоод би гэдэг хүн анх удаагаа сонгуульд явлаа. Хэ хэ. Ёстой нэг үзүүлж өгсөн дөө. Ху намд ёстой нэг навс ялагдаад ирсэн. Ийгээд азаар тэнэг хүнийг тэнгэр харна гэдэг шиг Улс Төрийн Боловсролын Академид ажилд орлоо. За даа. Бурхан л ивээсэн байх. Энэ байгууллагад ч үгүй мөн их зүйл сурсан юм шүү.
Дүгнэлт:
Өнгөрсөн түүхээ дүгнээд нэг харсан чинь ерөөсөө олигтой юм гарсангүй ээ. Яг тэр ажилд орох процесс нь бол надаас биш л дээ. Би танилгүй байсан юм. Анги дэвшсэн нь боловсролын яамны туршилт болсон юм. Англи хэл үзсэн нь ч мөн адил сайн дурынхний цагийг нөхцөөсөн юм. Их сургуульд мэргэжил сонгосон нь мэдээлэл муутайгаас хуульч л болбол алаад өгнө гэж ойлгодогт байсан юм. Энэ бүхэн бол үндсэндээ бүх зүйл болохгүй байсан л гэсэн үг юм л даа. Одоо хүн ингэж туршигдаж, азаа үзэж, мэдэхгүй зүйлээ сонгож амьдарч хэзээ ч болохгүй ээ. Бид чинь Баянмонголын Баянмонголчууд юм шүү дээ. Би яг эхэн хэсэгт нь дурдсан. Бидний өвөг дээдэс биднийг хүний зэрэгтэй амьдарч, Дэлхийн иргэдээс хэзээ ч дутхааргүйгээр сайхан амьдрах ёстой л гэж хүсэж байсан нь тодорхой. Гэтэл бид.
Одоо энэ бүхэнд цэг тавих цаг нь болжээ. Газар доороо Дэлхийн хүн амын хэрэгцээ болсон түүхий эд, баялагтай улс цөөхөн. Энэ их баялагаасаа болж ядуурсан орон ч бий, бас баяжсан орон ч бий. Яагаад бид заавал ядурсан орны замаар явах гээд байгаа юм бэ. Бидэнд энэ бүх зүйлд цэг тавихад эдийн засгийн маш их хөшүүрэг л хэрэгтэй. Иймийн учир өвгөдийн үлдээсэн баялагийг зөв замаар ашиглаж, эх орондоо эзний ёсоор хандах цаг болжээ.
Монгол төр хүнээ тоолохдоо мөнгө төлдөг байсан бол Баянмонгол корпораци байгуулагдаж иргэн бүр энэ их баялагийн эзэн болох цагт төрдөө тоолуулах гэж иргэн нь жагсдаг болно оо. Монгол улсын иргэн болох гэж харууд, шарууд, улаанууд хүсдэг, мөрөөддөг болно оо. Монголын хилийг нэвтрэх гэж оролдоод тэд хар тамга даруулдаг болно.
Монгол хүн харин Дэлхийн сайхан орнуудад амардаг, жинхэнэ хүний ёсоор амьдарч, жинхэнэ амьдын жаргалыг эдэлдэг болно.
Яг зүйлийн эхлэл дээр бид ирээд байгаа. Монгол залуу хүний мөрөөдөл бол нэг өрөө байр, нэг машин биш гэдэгт би итгэдэг. (Гэхдээ амьдрал дээрээ одоо тийм байгаа л даа. Хэсэгхэн тасарцан хэдийнх нь хувьд бол өөр л байх л даа тээ)
JD

Tuesday, August 26, 2008

Та нарт баярлалаа. . .

Баярлалаа. Энэ үг яагаад ч юм хүн бүхэнд эрч хүч бэлэглэдэг. Бас аз жаргал өгдөг юм байна. Мөн талархал ч болдог юм байна. Би одоогоос хэдхэн жилийн өмнө "Глобал Удирдагч" гэж сайхан байгууллагад найз нартайгааа мөр зэрэгцэн ажиллаж эхэлсэн юм. Өнгөрсөн хугацаанд Ц.Жадамбаа гэдэг хүнийг өөрийгөө таних боломжийг нь олгож, нийгэмд таниулж, мөн хамт олонтой болгож өгсөн та нартаа буюу багийнхандаа баярлалаа. Тийм ээ би одоо эргээд харахад миний хамт олон их сайхан эрчтэй цоглог залуус байсан. (Хэ хэ одоо ч гэсэн байгаа шүү)

Анх "Гэрэл" төвийн хоёр давхарт өрөөний дундах нарийн заалыг оффис болгон засаад нар үзэхгүй өдөр шөнөгүй ажиллаж байхдаа ирээдүйд хүрэх хар зургаа бид толгойдоо төсөөлөн аз жаргалтай ажиллаж байсан юм шүү. Бид жинхэнэ залуу хүний эрчээр ажиллаж маш богино хугацаанд амжилтанд хүрч энэ байгууллагын нэрийг өндөрт өргөж чадсан. Энэ бол миний хувьд том их сургууль төгссөн хэмжээний мэдлэг, туршлагыг өгч чадсан.

Олон Монгол залуусыг мөрөөдөлдөө хүрэхэд нь туслаж, мөн тэдний амьдралд их хувь нэмэр оруулах үйлсэд хамтран зүтгэж байсандаа би баяртай байдаг юм. Бид бэрхшээл бүрийг хамтдаа туулж байсан тэр мөчүүд бол энэ амьдралд эргэн олдохгүй аз жаргалтай мөчүүдийн минь нэгээхэн хэсэг болж өнгөрсөн.

Та нартаа баярлалаа. . . Хамтран ажиллаж байсан багийн гишүүддээ амжилт хүсье. Та бүхний минь ажил үйлс нь үргэлжид гэрэлтэж, хийсэн ажил бүхэн тань бүтэмжтэй байхын өлзийтэй сайхан ерөөлийг өргөн дэвшүүлье.

JD чинь. . .

Thursday, August 21, 2008

Гаргүй хүн. . .

Түүний нэрийг хэн гэдгийг би сайн мэдэхгүй. . .
Хааяа нэг хооллох гээд төв номын сангийн тэр хэсгээр явахаар хоёр гаргүй нэгэн бидний нэршсэнээр архичин байрын залуу гадны хүнээс хоол, мөнгө гуйгаад гүйж байх юм. Азгүй тэр залуу яагаад гаргүй болсныг би хэлж мэдэхгүй ч хархаар зүрх минь шархирах юм. Одоо ч гэсэн энэ зүйлийг бичиж суухад өөрийн эрхгүй зүрх минь өвдөж байна.
Монголчууд бид 2,6 саяуулахнаа хэмээн ярилцдаг. Гэтэл тэдэн дотор ийм золгүй нэгэн олон байгаа. Яах вэ тэр залуу архичин л байх. Яагаад архи уугаад байгааг нь хэн ч ойлгохгүй, бас мэдэхгүй. Мэдхийг ч хүсэхгүй. Таарвал холуур явж, дөхвөл хөөх хүн захаас аваад мундахгүй.
Энэ бол энгийн нэгэн дүр зураг болоод удаж дээ. Уул нь болдогсон бол тэр залууг нэг удаа сайхан усанд оруулаад шинэ хувцас авч өгөөд нэг сайхан хоолонд оруулчих юмсан даа. Мэдээж тэр ханталаа сайхан хооллож чадалгүй олон л жил болсон байгаа. Хэн нэгэн архичин найзынхаа гараас үмх хоол, балаг архи ууж энэ хатуу хорвоог туулж яваа байх даа.
Сэтгэл өвдөөд байна. Яагаад амьдрал өдөр, шөнө шиг байдаг юм бэ. Яагаад бид энэ дэлхий дээр цаг хугацааны хувьд зөрүүтэй ирсэн ч нэгэн хананы наана цаана өөр өөрөөр амьдрах ёстой юм бэ?
Болохгүй зүйл гэж хорвоод байдаггүй гэж ярьдаг ч болгоё гэсэн ч хорвоогийн хатууд дийлдэж яваа нэгнийг харахад өөрийн эрхгүй зүрх өвдөх юм. Бид хоёр хөлтэй, хоёр гартай хэрнээ арчаагүй явж байгаа хүнийг ихээр өрөвддөг. Тэгвэл тэр гаргүй залууг гудамжинд суугаад өрөвдөлтэй царайлах тэр дүр зураг үнэхээр их зүйл бодогдуулж байна.
Бид яах вэ бензины үнэ нэмэгдчихлээ амьдрал хэцүү байна гэж шаналж байна. Гэхдээ бид мөр бүтэн хүмүүс болгоод л амьдрана. Харин тэр гаргүй залуу өвөл нь даарна. Хэн ч түүнийг оромжноосоо гарахад нь хувцаслахгүй. Хэн ч түүнд аяга халуун цай хийж өгөхгүй. Хэн ч түүнийг тоохгүй. Нохой ч гэсэн хөлөөрөө гүйгээд амаараа хоолоо зохицуулаад идчихдэг. Харин түүнд энэ бүх зүйл л өгүүлэгдэх юм.
Одоогоос нэг жилийн өмнө нэгэн өвлийн шөнө юмдаг хонх дуугараад тэгээд авсан чинь жаахан хоёр хүүхэд ахаа өлсөж үхлээ идэх юм өгөөч гэж гуйж байсан юм. Өөрийн эрхгүй нулмис гарах шахсан. Хэн гэдэг хүний хэн гэдэг тэр үрс яагаад шөнөөр хоол гуйгаад гүйх болов. Амьдрал жинхэнэ утгаараа ийм л байгаа.
Хоёр хоногийн өмнө бэлтгэл хийчихээд гараад дэлгүүр орсон жижигхэн хөөрхөн 4 хүүхэд ахаа талхны мөнгө хайрлаач гээд сууж байсан юм. Гарахдаа жаахан талх, хиам аваад зүсүүлээд өгсөн чинь дайраад л идээд дуусгасан. Үүний дараа би нэгэн бодол төрсөн юм. Энэ бол би тэр өдрөөс орлогийнхоо арван хувийг тусгай данс нээгээд байнга хуримтлал үүсгээд тэр мөнгөөрөө тэдэнд жаахан ч болтугай тус нэмэр болох ажил хийе гэж шийдсэн юм аа. Яагаад гэдэг ганцхан л зүйл хэлье. Та нас дээр гараад гадаа нарлаж суухад чинь нөгөө талх гуйж байсан тэр хүүхэд насанд хүрчихсэн турба бариад танай хүүхдийг айлгаж зогсох вий. Харин та тэр үед. . .
Үйлдэл бүхэн сайн зүйлийн эхлэл байх болтугай.
Сайн үйлс бүхэн дэлгэрэх болтугай.
JD

Wednesday, August 20, 2008

Бид санаандгүй биш сайнаар учирсан андууд юм шүү. . .

Одоо цаг яг 01:51 болж байна. Энэ бол 2008 оны 08-р сарын 21 буюу шөнө. Би гэртээ орж ирээд гуч гаруй минут болж байна. Магадгүй та яасан орой гэртээ ирдэг юм бэ гэж гайхаж байгаа байх аа. Ер нь бол би гэртээ их оройтож ирдэг л дээ. Гэхдээ байнга ингэж оройтоно гэж юу байхав дээ. Учир нь би олон жил хамтран ажилласан үнэнч нэгэн найзыгаа гэр бүлийнхэнэ хамт АНУ-руу үдчихээд ирж байна. Би сүүлийн бараг 5 жил МИАТ дээрээс хүн үдэж байна. Гэхдээ энэ удаагийн үдэлт яагаад ч юм нэг л тийм уйтгартай мэдрэмж өгөх юм. Би сайн санаж байна. Би анх их сургуулиа төгсчихөөд Улс төрийн Боловсролын Академид ажилд орсон юм. Юу ч мэдэхгүй ёстой л нөгөө нэг мангар бацаан байлаа штээ. Яг энэ мөч бол 2004 он байсан. Тэр жилээ би Ротари гэж нэгэн сайхан байгууллага байдаг тэдний доод ангилал гэж Ротаракт гэж сонсоод эрж гарсан даа. Эрсний эцэст Улаанбаатар гэж клубт хамрагдан явсан юм. Маш цоглог чадалтай олон залуучууд тэр клубт байдаг байлаа. (Хэ хэ одоо ч гэсэн байгаа шүү)
Тэр клубт Баагий гэж чухал царайтай, бас ажил хэрэгч нэгэн туранхай цагаан залуутай анх танилцаж андууд болсон юм. Тэр бол өнөөдөр миний дурсаад сууж байгаа анд минь юм шүү дээ. Бид олон сайн дурийн ажил хамтран хийсэн. Тэр болгонд манай Баагийгийн тэр идэвхтэйг нь яана аа. Үнэхээр идэвхтэй байдаг байсан. Ингэж явсаар бид анх удаа Туул Ротаракт клуб байгуулж ажилласан. Үүний дараа хамтран ажиллах болсон буюу Глобал Удирдагч Сан гэж байгууллагад мөр зэрэгцэн явлаа даа гэж. Хэ хэ. Бичсэнээ харсан чинь нээх өнгөрсөн хүний дурдатгал шиг болчихжээ хэ хэ. Гэхдээ миний уншигч найз минь тэр талаас нь харахгүй гэдэгт би итгэлтэй байна. Юутай ч цаг хугацаа их хурдан юм аа.
Миний найз удаан хугацаагаар АНУ-руу сурахаар явлаа. Миний найзын ажил нь бүтэмжтэй байж, юу санасан есөн хүсэл нь сэтгэлчлэн бүтэх болтугай. Найз нь ирэхэд чинь овоо их ажил амжуулаад байж байна аа. Чи гол нь таргалах ёстой шүү.
Энэ гоё үгс мессежрээр нисэж ирсийн. Би зохиогоогүй юм шүү. Ийгээд paste хийе ээ.
Zovoh tsagt orgood bosgoh ni chini nzuud,Zoriod ochihod tosood ugtah ni chinii nzuud,Gunisan tsagt setgeliig chin sergeeh ni chinii nzuud,Gutarsan uyd itgel ogoh ni chinii nzuud,Zadarch yvahad uhaaral hairlah ni chinii nzuud,Zangaa olohgui toorch yvahad chin chamaig geed ireh ni chinii nzuud,Uuralj buhimdsan uyd chin uuchlalt guigaad ireh ni chinii nzuud,Gants saihan ugeer dutaj yvahad chin Gartsaagui ter ugiig onoj heleh ni chinii NAIZUUD YM Shuu.
JD чинь гэж. Хэ хэ.

Monday, August 18, 2008

Хааяа гутрах юм аа. . .

Одоогоос хэдхэн сарын өмнө би Баянмонгол хөдөлгөөн эхлүүлсэн юмдаг. Тэр бол сайн шийдэл байсан гэж одоо ч хэр нь би өөртөө итгэлтэй байдаг л даа. Тэр ажил маань маш хүчтэй өрнөөд одоо хоёр дах хэсэгтэй буюу УИХ-д өргөн барих ажил эхэлж байгаа. Миний бодож байгаагаар бол одоогийн энэ УИХ төр 51 хувь, хөрөнгө оруулагч 49 хувь гээд байгаа юм. Амьдрал дээрээ бол төр гэдэгт иргэн багтана гэж ойлгоод байгаа юм. Яахав иргэд нь санал өгч төрийн түшээдийг бүрдүүлдэг гэдэг утгаар нь авч үзэх юм бол маш зөв боловч өнөөгийн энэ төрийн түшээдийн үед бол ёстой хэдэн тооны хүний хөрөнгө болох магадлалтай юм. Иймийн учир төр нэмэх нь иргэн л гэж хиймээр байгаа юм л даа. Үүний л төлөө би тэмцэж байгаа.
Өчигдөр Ардын эрх сонинд нэг ярилцлага өглөө л дөө. Тэгээд тэр нь http://www.news.mn/ (http://www.news.mn/news/section=home/page=index#0.8379782061017545 дараад ороорой) дээр гарчээ. Сэтгэгдэлүүдийг нь уншсан чинь сэтгэлээр унахаар юм бичжээ. Уул нь тэр бичээд сууж байгаа хүний төлөө л явж байгаа юмсан. Даанч тэд ойлгохгүй байна даа. Ойлгуулах л хэрэгтэй болоод байна даа. Үүний төлөө дахиад л их хүч зарах нь дээ.
JD

Monday, August 11, 2008

Зүүд

Оройтож хоол идсэнийх тэр үү бүү мэд урьд шөнө би хар дарж зүүдэллээ. Муу машинаа унаад зуун хориос гүүр гарах санаатай явж байх юм. Тэгсэн чинь одоогийн энэ Жигүүр гранд, Өглөө хотхон барьсан байгаагийн энд нэг их том 12 давхар байшингийн карказ босгосон байх юм. Яг тэр үед тэр карказ нь доод хэсгээрээ цуурч ирсэнээ Энхтайвны гүүрэн дээр хөндлөн гулд унадаг байгаа. (Төсөөлж байгаа биз дээ. Яг л Америк кинон дээр гардаг шиг) Өөдөөс бөөн тоос шороо босоод л машин тэрэг сигналдаад бөөн юм боллоо. Миний урдаас нэг их том хэсэг карказны төмрүүд бууж ирээд машины цонх будаа. Тэгээд л зочоод сэрчихлээ.
Бодлоо. Энэ сайны ёоруу муугийн ёоруу. Монголын нийслэл Улаанбаатар хотоор дүүрэн эмх цэгцгүй байшин барьж байх юм. Шөнөжин том машин хөлхөлдөж шороо зөөнө. Өдөржин зам хааж карказ зутгана. Энэ их бүтээн байгуулалтыг хархаар Миний эх орны нийслэл үнэхээр их хөгжиж байна уу даа гэлтэй. Гэтэл бас л амьдрал хоёр талтай байх юм. (Ядуу нь үнэхээр ядуу байна. Аргаа олсон нь болж л байна. Сайхан байшин, сайн зам хөгжил бас биш юм байна. Харин хүн нь боловсролтой, эрүүл, сайхан байх нь л хөгжил юм шиг ээ)
Би санадаг юм даа. Манайх Богд Ар хорооолод байдаг юм. Би нэг жил л болж байна. Яг тэр үед хавар 5 сард эхэлсэн 16 давхар байшин зуны гурван сартай нийлээд за даа нэг 5 сарын дотор сууринаасаа эхлээд дуусч байхыг нь санадаг юм. Хурдан байгаа биз. Би блог дээрээ 5 сарын дотор нисээд л 20 бичлэг хийдэг тэгэхэд бүхэл бүтэн байшин тэгж хурдан босдог. Айлууд нь бүрэн өгөөгүй ханаа будаж байхад нь шкапаа чирээд хөлсөө дуслуулаад ороод ирдэг гэсэн. тэгээд найр хийж байхад нь эхнээсээ эвдэрч эхлэн биз дээ. Ингэхээр захиалагч нь шахдаг нөгөө хэд нь хийдэг. Уул нь хурдан шуурхай байгаа нь сайн ч бас л бодохоор.
Мэргэжлийн хяналт. Шинэ байрыг мэргэжлийн хяналт хүлээж аваад тэгээд оруулдаг. Ороход нь та энэ байрны эзэн мөн гэсэн гэрчилгээ буву үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг олгодог. Гэтэл Богд Ар хороололд тэр гэрчилгээгээ авсан айл нь цөөн гээд боддоо. Бас л аан. За та минь нэг өглөө босход би байшиндаа дарагдсан байвал нэг их битгий гайхаарай.
Яана даа. Дайны байдалд л байна даа. Аан. Ядаж байхад манай эх орон дөрвөн улиралтай. Дулаан цагт нь барьж шахах гэж бөөн юм болох юм аа. Байр авахгүй хүлээе гэхээр юмны үнэ өсөөд байх юм. Хэ хэ. Лайтай байгаа биз.
JD

Wednesday, August 6, 2008

БЕНЗИН + ҮНЭ. . .

Бензин үнэ нь өсчээ гэх сургаар цай ууж байсан эмээ хахаж цацлаа. Хөөрхийдөө. Арга ч үгүй шүү дээ. Авдаг хэдэн тэтгврээрээ арай гэж амиа зогоодог түүнд хөөрхий муу охин нь, зах дээр наймаа хийдэг хүү нь, Солонгост байга хүргэн нь за тэгээд бүгд л нүднийх нь өмнүүр үзэгдэнэ. Учир нь тэд нар нь л их зовох нь дээ.
Сонгууль болох жилүүдэд уул нь улс даяар бүх зүйл сайн сайхан болдог нь ямар сайхан юм бэ. (Болдог бол сар болоод л сонгууль болоосой гэж нилээд олон хүн хэлхийг сонсож байсан юм байна) Эдийн засгийн судалгаа аваад үзлээ. Тэгсэн чинь сонгууль болхоос өмнөх хоёр жилийн сүүлээс эхлэн эдийн засаг автоматаар өссөөр байгаад сонгууль болоод ард түмний амьдрал их сайхан болдог байх юм. Харин дуусаад хоёр жил үзүүлэлт нь шууд унадаг тийм хэвшмэл гэмээр үзүүлэлт байх юм. Сонин юм шүү. Яг хөрөөний шүд шиг. Тэгсэн чинь тэр нь бидний амьдралд яаж мэдрэгдээд байгаа юм болоо гэсэн чинь.
Дорж орой цалингаа авчихаад бүх зүйлээ төлөвлөөд үлдсэнээр нь хүүхэддээ алим авч л дээ. Тэгсэн чинь мандерин авах мөнгө үлдээд тэрүүгээр нь мандеринаа аваад бас өөртөө тамхи аваад. Хөрштэйгээ уух шил юм аваад гэртээ ирдэг байгаа. Зуу татаад сууж байхдаа хүүгээ алим идээд инээд алдан гүйхийг нь хараад амьдрал ч болж байна даа хөөрхий гэж. . .
Хэ хэ. Сонгууль дуусаад л хар царайлана даа. Гэтэл тэр нь юм байлгүй дээ. Энэ жилийн сонгууль дуусаад сар болоход л АИ92 1430 Дизель түлш 1630 болсон байх юм. Бодож үзлээ л дээ. Одоо авч байгаа цалинг хүнсний өргөн хэрэглээний барааны өсөлтийг харьцуулаад харлаа. За яахав амьдарчих л юм байна. Тэгсэн би чинь хүн юм чинь хувцасаа яах вэ, байраа яах вэ гэж. . . (өөрөө ойлгож байгаа биз дээ тээ. бичилтгүй)
Ийм л байна. Амьдрал.
Бид уул нь баялаг бүтээдэг байсан бол арай ч ингэж нэг улсаас хараат байхгүй л байх байсан байх даа. Сүүлдээ бензинээ дийлхээ байвал одоо яадаг юм байгаан хэдэн морин тэрэгтэй л болхоос. Үгүй одоо тэгээд ямар мори тэргээр хил дамнуулаад жин тээгчид шиг олон сараар гурил будаа авч ирэлтэй ч биш дээ. Яаая даа байз.
JD

Явчихаад ирлээ. . . Азаар таарсангүй ээ. хэ хэ. . .

Зээ.
Өнөөдрийн энэ сайхан өдрийг өлзийтэй сайн өдөр гэж. Сарын сайныг саатан хүлээж, өдрийн сайныг өнжин хүлээж хэ хэ. Найранд яваад ирсэн чинь ийм болчихжээ.
За тэгээд хэд хоног хотоосоо гараад явчихаад ирсэн чинь нэг л их удаан яваад ирсэн хүн шиг санагдаад байх юм. Уул нь бодхоор 5 хоног болж байдаг. Санахаар хэдэн сарын юм санагдаад байх юм хэ хэ.
Ах дүү нарынхаа найранд яваад ирлээ. Азаар нөгөө айгаад байсан зүйл болсонгүй ээ. Ямартай ч сайхан наадам болсон. Анх сарын өмнө нэг хальт очиход сайхан зун болж байсан чинь сая очсон чинь ногоо нь хатаад жоохон халуун байлаа. Наадамчид их сайхан болсон гэж дүгнэж байсан. Соёолон морь за даа нэг 82 мордлоо. Хязаалан 87 мордлоо доо. Ёстой нэг соёолонгийн тоосонд нэвширтлээ орлоо штээ. (Амандаа шороо амтагдтал л дагсан. Энэ жил ч алаад өгөх байх аа хэ хэ)
Хамаатнууд их олон болсон юм байна аа. Залуучууд настайчууд гэж хуваагдаадмтанилцах ажиллагаа хийсэн л дээ. Тэгсэн чинь гарууд аан 87-91 оныхон, тэгээд дээшээ, Түүнээс доошоо гээд явж өгсөн.
Бөх нь зөвхөн ургийнхаа дунд болоод зодог, шуудаг гэдгийг чинь анх удаагаа өмсөөд барилдлаа штээ. Бие бариад ёстой нэг ноцолдож байхад болохоор чөлөөтэй сайхан хувцас юм билээ. Зун бол өмсөөд гудамжаар салхи татуулж баймаар сэрүүхэн юм билээ. Даанч зөвхөн барилдахад л өмсөх юм даа. Эхний даваагаа нэг жоохон хүүхэдтэй таараад хүчээр дараад (мэх энэ тэр бол байхгүй штээ. хэ хэ. Хүчээр л дарсан). Хоёрын даваанд нэг арай өндөр эгчийнхээ хүүтэй таараад загнаж байгаад унагаагаад гурвын даваад үнэхээр хүчин мөхөсдсөн дөө хөөрхий. Бэлтгэл хангагч хотоос аваад явсан чинь яг тэр үед араар явж байгаад надад олигтой зөвлөгөө өгөөгүйн улмаас унасан даа. Сайхан наадам боллоо штээ. Унах чинь бас л эвгүй юм билээ. Намайг дэгээдээд унагаачихсан Л даа. Яалт ч байгаагаагүй. Би чинь 2 л хөлтэй болхоос ямар гуравтай биш. хэ хэ
За тэгээд өөр сонин сайхан гэвэл. Өөр ч дуулгах сонин сайхан нь цөөхөн байсан юм байна аа. Бусад нь тэгээд дотоод асуудал юм байна. Өө нээрээ мартах шахлаа миний нэр дээр хоёр насны морь мордуулсан. Соёолон хар морь нь 24-т орсон. Хязаалан шарга үрээ нь доогуур орсон юм байна. Гэхдээ л морь мордуулана гэдэг сайхан байсан шүү.
Нутгаасаа гараад явахад өөрийн эрхгүй нулмис унаж байсан. Мэдээж би дахин очтолоо их удах байхаа. Намхан ч гэсэн миний нутгийн уул наддаа үнэхээр өндөр дээд хайрхан юм билээ.
Санан санан бодоход
Саравчлан саравчлан хармаараа
Нүдний хараа сунгасан
Миний нутаг сайхан даа.
Уураг барьсан адучин
Уртын дуу аялаастай
Даамай сайхан хүлгээрээ
Давхин туулмаар нутаг юм аа
JD

Wednesday, July 30, 2008

Тийм ээ уяач байсан юм. . .

Морь уралдаж байгаа бичлэг харсан хуучны нэгэн дурсамж сэргэчлээ. . .
Зун болоод хичээл дуусхаар л хөдөө хамаг юм аа чирээд л явдаг байж билээ.
Одоогоос есөн жилийн өмнө. Тэр жил анх удаагаа "Боржигон-99" гэдэг наадам одоогийн Говьсүмбэр аймагт анх зохиогдсон юм. Тэр наадам энэ наадмын хамгийн эхний наадам байсан юм даа. Хар багаасаа морь унах дурандаа хөтлөгдөж морь унаж сураад айлын уяа дамжин, хурдан морь унадаг байлаа.
Тэр жилийн наадам одоо хэр нь зүрхнээс гардаггүй юм. Өөрийнхөө сумнаас гараад 270 км газар морь хөтлөөд 16 хоног явж байсан санагддаг юм. Одоо ингээд харж байхад хамгийн гол зүйл нь наадам гэхээсээ илүү тэр морь хөтөлж явдаг аялал нь хамгийн сайхан нь байж дээ. Тэр үед чинь манай аймгийн уяачид морь ачна гэдэг ойлголтгүй байлаа шүү дээ.
Өчнөөн хоног явж Говьсүмбэрт ирсэн юм. Үнэхээр гандуу байсан. Маш их тоос шороотой. ус нь ховор наадам болсон. Наадмын урд орой нь асман харцуул (Ер нь бол моринд хүнддэх, уяачны туслахуудыг тэгж нэрлэдэг л дээ) морь манаж хондог юм. Яг ид сайхан нойрон дунд л морьдоо цагаар нь идүүлээд л уяах ёстой л доо. Азрагнаас эхлэнэ. Надад азаар их нас оногдсон юм. Тэгээд яахав сайхан унтаж байсан нөгөө цагтаа л дуудлаа. Босоод бие нь явж байгаа ч сэтгэл нь унтсан хэвээрээ. Морио хөтлөөд гарах гэсэн ах за майхан чинь тэр байна гээд харанхуйд зааж өглөө. Нэг мэдсэн нүд анилдаад хэсэг унтчиж морин дээрээ. Тэгээд л морио яахав уяан дээрээ уячихаад майхандаа ороод унтах гэсэн чинь нэг л бишээ. Манай майхнаас арай өөр. Хажуу майханд орж гэж бодоод л нөгөө майханд очлоо бас биш. Бүр эргүүтэж эхэллээ. Тэгсэн чинь өөр уяан дээр очоод морио уяад буусан байдаг байгаа. Хэ хэ.
Буцаж очоод морио бариад, эмээллээд их морио хөтлөөд яваад байсан майхнаа олдоггүй ээ. Үгүй мөн их эрж билээ. Азаар харин ах хойноос ирж олж билээ. Наадмын талбай орчихсон явж байсан байгаа юм даа хэ хэ. Тэр наадмаар манай уясан азрагнууд их хурдан байсан юм. Манай уяачид нийлээд нэг гал болоод хөдөлсөн юм.
Азрагны уралдаан дээр нэг сонин зүйл болсон юм. Тэр нь азрага эргээд тархинд манай хэд гарч ирсэн байгаа юм. Тэгсэн одоогийн нэг алдарт хэн ч билээ дээ нэг уяачийн хонгор азрага хүүхэдгүй явж л дээ. Тэгсэн машинаас наад азрагаа бариад ав гэсэн байгаа юм манай хөдөөний гэнэн хүүхдүүд нөгөөхийг нь бариад аваачиж өгсөн байвал яахуу. Тэгээд хөөж уралдаад 7 орсон. Нэг нь айргийн тавд орсон юм даа.
За даа тэр жилээс хойш дахиж нэг ч удаа морь уясангүй дээ. Сайхан олон наадмын дурсамж сэргэж байна шүү гэж. . . Тийм ээ би уяач болох байсан юм гэж хэ хэ. Одоо ч тэгээд намайг морь уяж явсан гэхэд хэн ч итгэхгүй л дээ.
JD

Ургийн наадам

Сайн байна уу найзуудаа.
Ойрд онц сайхан зүйл бичсэнүй. Бас сонин сайхан дуулгасангүй ээ. Ажил ихтэй байгаад чадсангүй. За тэгээд ер энэ үгийг ч хүн болгон л хэлдэг дээ. Яс юман дээрээ ажилтай ч байсан юм уу үгүй ч юм уу гэж хэ хэ. За тэр яахав. Сонин гэвэл энэ жил би нэгэн жижигхэн бэсрэг наадам хийж байгаа юм аа. Тэр наадмын хамгийн гол давуу тал нь өөрийн гэсэн бүх ах дүүгээ мэдэх явдал байгаа юм. Ингэснээрээ хамгийн их яригдаад байгаа нөгөө харийн түрэмгийнүүдээс цусаа хамгаалах, үндэс угсаагаа мэдэх ач холбогдолтой (Тэгсэн чинь манай нэг хамаатан хужаатай суусан байвал яанаав за Тэгвэлтэр гэр бүлийг хасна аа. Яадаг юм тээ). Тэр наадам чинь тэгээд их хөөрхөн гэж байгаа. Хоёр насны морь уралдуулана. (Соёолон, хязаалан хоёр) Хэдэн бөх барилдана. За тэгээд олон арга хэмжээ болно доо.
Би бол дотроо ах дүү нартайгаа, ёстой зүс үзээгүй цусан төрөлтэйгээ уулзана гэсэн чинь үнэхээр сонин санагдаж байна. Очсон чинь урд нь үерхэж байсан охин энэ тэр хүрээд ирэх юм биш байгаадаа ха ха ха ха. За тэгвэл ч ёстой нэг нүүр хийх газаргүй болно. За бүр дотно харьцаатай байсан бол ёстой дуусаа гэж байгаа. Ийм учраас л ургийн наадам гэдэг хамгийн чухал зүйл байдаг юм байна аа найзуудаа. Хэрвээ надтай ийм зүйл тохиолдвол . . . болно оо. Юутай ч далимдуулаад сайхан амраад, хэдэн төгрөг үрээд ирье дээ.
Ирээд наадмын сонин сайхан бичнэ ээ. За.
JD

Wednesday, July 23, 2008

Төрийн сүлд минь өршөө

Наадмаар баахан хуушуурдаж байгаад хотод ирлээ. Гүүрний зүүн талаар нөгөө Энхтайвны гүүр штээ. Тэрүүгээр нилээн хурдтай гэрлэн дохиогоор амжиж гарах гээд л гишгэж байлаа. Арай амжсангүй ээ. Одоо бодход амжаагүй нь ч болж дээ. Тэгээд зогсоод урагшаа уулаа харж байсан чинь вов мангар том далбаа. Ээ төрийн сүлд минь өршөө гээд л дуу алдлаа штээ. Өнгөрсөн УИХ-ын гишүүн асан Эрдэнэбүрэн гишүүний санаачлагаар босгосон сурагтай. Сайхан зүйл сэтгэсэн байна билээ. Тэр далбаа шөнө гэрэл асаагаад салхитай байхад үнэхээр улсаа гэх сэтгэгдэл төрүүлж байсан шүү манайхаан.
Өөрт тань нэг уулзвал баяр хүргэнэ ээ. Хажуугаар нь өнгөрөх болгондоо төрийн сүлд өршөө гэж залбирч байгаа шүү.
JD

Sunday, July 13, 2008

Жинхэнэ наадам. . .

Хөдөлмөр хүнийг бий болгодог. . .

Одоогоос нэг сарын өмнө ссонгуулийн ажлаар Өвөрхангай явсан юм. Буцахдаа Дамба-Очир гэж хүний тендэрээр тавих ёстой замаа тавиагүйн гайгаар 130 км газар 4 цаг шавардаж явахдаа арга буюу хойд замаар хотруу орж ирсэн санагдана. Яг тэр үед морь барианы газар буюу Хүй долоон худгаар өнгөрөхдөө НОТ Чинжүүгийн Энхбаяртай марзагнаад нээрээ хуушаар хийх үү гээд баахан яриа болоод өнгөрсөн юм. Тэгсэн наадам дөхөөд ирсэн хашар харин зөвшөөрөл аваад ирдэг байгаа. Ингээд ёстой санаанд ороогүй байсан хүн чинь хуушуур хийх болоод гарч өглөө. Тогоо л гэнэ. Гэр л гэнэ. За ёстой нэг олон юмны эрэлд гарсан. Махаа хаанаас авхав гээд л тэгээд ярилцаж байгаад ерөөсөө ашиг энэ тэр нь ч яахав зүгээр л хийгээд үзье гэж бодоод эр хонь хоёрыг аваад тэгээд нөгөөхөө Дэнжийн мянгын Хүчит Шонхор дээр машиндуулаад, баахан хэрэгтэй гэсэн юм аа аваад муу ээжийгээ дүүтэйгээ дуудаад хуушуурчин болчихвоо.

2008 оны 7-р сарын 10-ний өдөр очоод хуушуураа хийсэн. Заа даа ёстой нэг гэртээ хуушуур хийж байгаа юм шиг л болсон доо хэ хэ. Гаднаа сүүдрэвч хийдэг юм байна. Тэрнийг нь төлөвлөөгүй очоод буцаж давхиад ногоон материал аваад машиндуулаад ирлээ. Тэгсэн чинь пүрүүс яагаав нөгөө мод байдаггүй ээ. Айлаас гуйлаа өгдөгийн биш ээ. Тэгсэн тэнд нэг ус зарж байсан залуугаас өглөө оройны хуушуур өгье гээд модыг нь аваад газар ухаж суулгаад, хоёр талд нь хөндлөн хадаж байгаад л нөгөө авчирсан даавуугаараа бутээгээд сүүдрэвч ок. Тэгсэн Энхбаяр хот орж хулдаасан хэвлэл хийлгэе гээд яршиг болоод. Би яахав за гээд л дагаж яваад Наадмын хуушуур 127-р гэр гээд л хийлгэж ирлээ. Тэр нээрээ их хэрэг болсон шүү.

Мэдээж та нар хэр зарагдсан бол гэж бодож байгаа байх. Эхний өдрөө дажгүй зарсан. Дараагийн өдрөө ч гэсэн. Харин сүүлийн өдөр соёолон ирдэг өдөр ёстой нэг алаан болсон штээ. Ээ бүү үзэгд. Гэрт орж ирж ойчирлоод. Би нээх мундаг дээлтэй очсон чинь нөгөөхөө тайлж байгаад хуушуур хийсэн гэж байгаа. Орж ирсэн хүмүүс таниад инээгээд л байсан.

Эхлээд цэмцэгнээд гурил зуурсан. Дараа мах базсан. Сүүлдээ байхгүй ээ. Бүгдийг нь хийлээ штээ. Гэхдээ нэг сайхан юм нь өөрийн гэсэн нэг жижигхэн бизнес тэнд хийсэн чинь ёстой нэг жаргалтай байсан.

Морь үзчихээд л хуушуур дээрээ гүйж ирээд л юу болж байна. Зарагдаж байна уу гээд л хэ хэ. Хүнд хэлвэл ч итгэхээргүй л юм болсон. Ирсэн хүмүүс ТВ-ийнхэн хуушуур хийж байна гээд яриад байсан хэ хэ. Манай найзууд хүртэл эхлээд тоглоод байна гэж бодсон гэсэн. Харин дараа нь ирж идээд явсан. Би гэхдээ үнэгүй өгөөгүй ээ. Зарсан хэ хэ.

За даа тэгээд хөдөлмөрлөнө гэдэг чинь жижигдэдгүй юм байна оо. Би нэг л зүйлийг сайн ойлгосон. Дараа ямар ч байсан хуушуур хийвэл алаад өгөх юм байна гэдгээ л ойлгосон. Хэ хэ.

За за тэгээд наадмын хувьд агаар сайхан, ногоо хур нь тэгширсэн сайхан наадам болсон шүү.

JD